Zon

Het type windturbine is gekozen op basis van de eisen in de afgegeven vergunning. Het type is Nordex N131/3600 van 3,6 MW.

Eenmaal op volle kracht van 170 GWh zorgt energiepark Pottendijk voor een potentiële CO₂-reductie van ongeveer 61.000 ton CO₂ per jaar. De berekening is gebaseerd op hoeveel CO₂ per jaar wordt geproduceerd door elektriciteitsproductie in 2019 en hoeveel CO₂ het scheelt als een deel hiervan wordt vervangen door energiepark Pottendijk, dat per jaar 170 GWh duurzame elektriciteit oplevert en daarbij geen CO₂ produceert. 

De windturbines worden gebouwd voor een periode van 16 jaar en het zonnepark voor een periode van 30 jaar.

Een van de vereisten voor een energiepark als Pottendijk is een milieueffectrapportage. Hierin wordt de impact op het milieu getoetst. De MER is hier te vinden.

In de milieueffectrapportage (MER) is getoetst op effecten van slagschaduw. De eisen zijn vastgelegd in de vergunning. Shell houdt zich aan eisen die zijn vastgelegd in vergunningen. De windturbines zullen dus af en toe stilstaan ten behoeve van het voorkomen of beperken van overlast. Met een aantal buren is dat in een stilstandsregeling vastgelegd. De MER is hier te vinden.

Naar de gezondheidsrisico’s die gepaard gaan met windturbines wordt veel onderzoek gedaan. Het RIVM heeft recent een factsheet gepubliceerd over de gezondheidseffecten van windturbines. Die factsheet is hier te lezen.

Energiepark Pottendijk BV is begin maart 2022 op de hoogte gesteld door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) dat er tarragrond aanwezig is op het terrein waar het zonnepark zal worden gebouwd. Deze grond is opgegraven om grondverbeteringen voor fundaties mogelijk te maken. Omdat de tarragrond mogelijk sporen kan bevatten aardappelwratziekte zal er met zorg gehandeld moeten worden om eventuele verspreiding van de ziekte te voorkomen.

We nemen deze situatie erg serieus en hebben in overleg met de NVWA de volgende maatregelen genomen om verspreiding te voorkomen:

• Het herbegraven van opgegraven tarragrond
• Het uitvlakken van het perceel en het storten van schone grond eroverheen
• Het inzaaien van het perceel met een gras en gerst om verstuiving te voorkomen
• Verkeer dat op het perceel heeft gereden moet daarna bezemschoon zijn.
• We voeren geen grond af afkomstig van het perceel waar het zonnepark komt. In het geval dat het nodig is om grond af te voeren, dan wordt dit alleen gedaan met toestemming van de NVWA
• Als er graafwerkzaamheden plaatsvinden, zoals bij het aanleggen van het onderstation, begraven wij de tarragrond zorgvuldig
• Wij hebben zeer regelmatig contact met de NVWA om de situatie te monitoren

Op verzoek van de gemeente Emmen en het Gebiedsplatform Pottendijk laten wij een aanvullend onderzoek doen naar het geluid van energiepark Pottendijk. Hierbij wordt ook laagfrequent geluid opgenomen. Experts van onafhankelijk ingenieursbureau DGMR voeren dit onderzoek uit. De hoofdvraag van het onderzoek is: wat is het verschil in geluid nabij woningen voor en na plaatsing van de windturbines? Zo kunnen we mede in de gaten houden of het energiepark voldoet aan de normen voor geluid zoals opgenomen in de omgevingsvergunning. Om een goede vergelijking te maken tussen de huidige situatie en de invloed van het energiepark op geluid, is DGMR in januari 2021 gestart met een zogeheten nulmeting. Dat is een inventarisatie van de huidige situatie, waarbij zij het bestaande omgevingsgeluid meten. Als alle windturbines draaien, monitort DGMR nog een jaar lang het geluid. Door deze lange duur van het onderzoek hebben we voldoende gegevens om situaties te kunnen vergelijken. Denk bijvoorbeeld aan windsterkte, windrichting, temperatuur, luchtvochtigheid, stoorgeluid van bladeren, bodem die in de winter hun blad verliezen en geluid van sportactiviteiten. Daarna voert DGMR gedurende de levensduur van het windpark periodiek metingen uit, om te controleren of het energiepark nog steeds voldoet aan de normen.

Om het geluid goed te monitoren, meet DGMR vanaf drie locaties het omgevingsgeluid. De meetlocaties heeft DGMR besproken met het Gebiedsplatform. De meetkastjes zijn ten noorden, oosten en zuiden van energiepark Pottendijk opgehangen, in de directe nabijheid van het energiepark. De locaties moesten aan een aantal voorwaarden voldoen. Op de locaties moeten faciliteiten zijn om de meetkastjes aan op te hangen, zoals lantaarnpalen of huizen. Bij voorkeur hebben de locaties vrij zicht op het energiepark en weinig last van het stoorlawaai van onder meer wegen, bomen of machines in de nabijheid. Door de geplande werkzaamheden aan de N391 in de meetperiode, was het bijvoorbeeld niet mogelijk om een meetkastje aan een lantaarnpaal bij de huidige rotonde op te hangen. Daarnaast wordt er rekening gehouden met de heersende windrichting, die voornamelijk west/zuidwest is. Wind heeft namelijk invloed op de geluidsoverdracht vanaf de windturbine tot aan de woning. Door te meten aan de zijde waar de wind gedurende het jaar ‘heen waait’, worden de meetwaarden hoger. Hierdoor is er minder last van stoorgeluiden en daardoor is het meetresultaat betrouwbaarder. De drie gekozen locaties voldoen aan deze voorwaarden.

De geluidsmetingen zijn openbaar en te vinden op www.sensornet.nl/pottendijk. In de grafieken ziet u hoe hoog het bestaande omgevingsgeluid is op de drie meetlocaties, gemeten in decibel. In de grafieken ziet u nog niet wat de impact van energiepark Pottendijk is op het omgevingsgeluid. De windturbines draaien immers nog niet. Vanaf januari draaien alle 14 windturbines en wordt het geluid nog een jaar lang gemeten. Aan het einde van volgend jaar kunnen we dus goed vergelijken hoe het omgevingsgeluid dan is in vergelijking met de huidige situatie. Het geluidniveau dat wordt veroorzaakt door een windpark, mag bij een woning gemiddeld per jaar niet meer bedragen dan Lden = 47 dB en Lnight = 41 dB. Lden is een berekend gewogen jaargemiddelde van de geluidbelasting tijdens de dag-, de avond- en de nachtperiode. De geluidbelasting in dB Lnight is de nacht-geluidbelastingindicator. In de avond- en nachtperiode wordt geluid hinderlijker ervaren en daarom zwaarder meegewogen. Ter vergelijking: een gemiddelde koelkast maakt ongeveer 40 dB aan geluid en een stofzuiger 80 dB.

In het eerste meetrapport staat de onderbouwing van de nulmeting. In de grafieken ziet u hoe hoog het bestaande omgevingsgeluid is op de drie meetlocaties, gemeten in decibel in de periode januari tot juli 2022. Ook ziet u het verwachtte geluidsniveau van de windturbines (stippellijn). Het laagfrequent geluid is hierin ook onderzocht. Dit geluid wordt extra hinderlijk gevonden, omdat het op grotere afstand waarneembaar is. Er zijn hier drie analysemethoden op toegepast om een zorgvuldige berekening te kunnen maken van de geluidssituatie voor aanwezigheid van het windpark. Bij het meten van het geluid in de omgeving worden er verschillende soorten weersomstandigheden waargenomen. Bij een sterke wind zorgt windgeruis voor een stoorgeluid op de microfoons. Om deze geluiden zo nauwkeurig mogelijk te filteren, is er een meteoraam per meetlocatie vastgesteld. Hierin wordt er rekening gehouden met windsnelheid, hoeveelheid regen en windrichting op dat moment.

In de Milieueffectrapportage (MER) is er getoetst op de effecten van geluid en de eisen zijn vastgelegd in de vergunning. Daarnaast voeren experts van het onafhankelijk ingenieursbureau DGMR een aanvullend geluidsonderzoek uit. Hierin wordt ook het laagfrequent geluid meegenomen. Dit is afgesproken met de gemeente Emmen en het Gebiedsplatform Pottendijk. Voor het aanvullende geluidsonderzoek zijn er meetkastjes opgehangen bij de huizen vlakbij het energiepark om het geluid te registeren. Dit is live te volgen via Sensornet (klik hier en ga naar de Sensornetmeeting). In januari 2022, voor de komst van het windpark, zijn de geluidsmetingen gestart. Deze informatie is belangrijk voor de nulmeting, omdat het er zo een goede vergelijking gemaakt kan worden tussen de akoestische situatie voor het windpark en daarna. Dit onderzoek is bedoeld om de kloof tussen het wettelijke kader en menselijke beleving te verkleinen. Klik hiervoor het eerste voortgangsrapport, hier voor het tweede voortgangsrapport, en hier voor het derde voortgangsrapport. Bij de metingen wordt rekening gehouden met windsterkte, windrichting, temperatuur, luchtvochtigheid, stoorgeluid van bladeren, bomen die in de winter hun blad verliezen en geluid van sportactiviteiten.

DGMR monitort het geluid tot een jaar nadat alle windturbines zijn gaan draaien.

In het milieueffectrapport zijn de effecten van zeven verschillende varianten onderzocht die verschillen in afstand, afmetingen en opstelling. In de rapportage is gekeken naar het effect op onder andere het landschap, slagschaduw, geluid, veiligheid, natuur, cultuurhistorie, waterhuishouding, bodem, ruimtegebruik en elektriciteitsopbrengst. Op basis van hiervan en bijvoorbeeld de beschikbaarheid van grondposities, hebben Energiepark Pottendijk en de gemeente Emmen voor de huidige opstelling gekozen.

Shell draagt per opgewekte MWh 50 eurocent af aan het Windfonds Pottendijk, gedurende de volledige 16 jaar waarvoor de vergunning is afgegeven. Ook de gemeente en provincie Drenthe dragen bij. Het geld is voor de omwonenden rond het energiepark. Voor het zonnepark is afgesproken dat de gemeente Emmen een compensatie van € 950.000 ontvangt. Het fonds wordt door de gemeente Emmen beheerd, en zij beslist samen met de omwonenden hoe het geld wordt besteed.

De afspraken kunt u nalezen in de Omgevingsovereenkomsten. Die kunt u vinden op https://gemeente.emmen.nl/omgevingsovereenkomst-energiepark-pottendijk

Het perceel had officieel een agrarische bestemming, maar de functie was niet agrarisch, omdat deze in gebruik is geweest als vloeiveld van de oude suikerfabriek. Hierdoor is de grond vervuild geraakt en kan het niet gebruikt worden als agrarische grond. Het zonnepark is vergund voor een periode van 25 jaar. Dus de bufferfunctie van de locatie tussen de industrie en het woongebied is voor deze periode gegarandeerd.

De gemeente ziet de grond als verweesde grond, omdat deze vroeger als vloeiveld is gebruikt en al een lange tijd braak ligt. Op een deel van het terrein is er bodemvervuiling aanwezig. Op een ander deel van het terrein is dit niet het geval. Er zijn een paar kleine stroken die niet vervuild zijn waarop maïs werd geteeld. De laatste oogst is in 2020 geweest. Daarvoor in de plaats is raaigras ingezaaid. Doordat het terrein grotendeels niet bruikbaar is voor landbouw ziet de gemeente het realiseren van een zonnepark als een goede invulling.

Het elektriciteitsnetwerk in de Kanaalzone heeft een hoge capaciteit en is robuust. De netwerkbeheerder geeft aan dat er voldoende capaciteit is om het zonnepark aan te sluiten. Het elektriciteitsnet wordt niet overbelast. Voor de andere zonneparken in de gemeente worden er extra trafo’s aangesloten om de capaciteit te vergroten.

Nee, de gemeente kan nooit 100% deze garantie geven. Het college moet wel toestemming geven als Shell het project wil overdragen aan een andere partij.

Verbrugge Terminals onderzoekt of 60.000 zonnepanelen op de daken van hun terminals in Terneuzen kunnen worden geplaatst.

Via het project Zonoffensief van Zeeuwind heeft glastuinbouwbedrijf VGT in Westdorpe 1.500 zonnepanelen op haar centrale verpakkingsloods geplaatst, goed voor 500.000 kWh per jaar.

De gemeente Terneuzen heeft zelf 744 zonnepanelen geplaatst op haar gemeentelijk gebouw De Koegors, met een opbrengst van 200.000 kWh per jaar.

In de gemeente zijn inmiddels drie postcoderoosprojecten met lokale energiecoöperaties voor zonnepaneleninstallaties op dak gerealiseerd, een in Zaamslag en twee in Terneuzen. Daarnaast, steunt de gemeente elk jaar de collectieve inkoopactie Het Zoneffect van Zeeuwind en de ZMf van zonnepanelen voor particulieren. Binnen de provincie Zeeland werkt de gemeente Terneuzen mee in de werkgroep Zon op dak.

Verschillende partijen zoals de Provincie Zeeland, Enduris en andere gemeenten zijn hierbij betrokken. In deze werkgroep wordt gekeken naar de technische en economische mogelijkheden om maximaal gebruik te maken van daken voor de productie van zonne-energie. Vanuit de werkgroep zullen voor heel Zeeland nog diverse acties volgen.

De bomen zijn geen eigendom van de gemeente. De gemeente voert geen onderhoud uit aan bomen van derden. De eigenaar van het perceel is verantwoordelijk voor de bomen op het perceel. De eigenaar dient zich ook te houden aan de zorgplicht. Dit houdt in dat de eigenaar in noodzakelijk onderhoud moet voorzien. Doet hij dit niet dan is hij bij schade door achterstallig onderhoud aansprakelijk te stellen. De gemeente heeft ter plaatse gekeken of er inderdaad sprake is van een gevaarlijke situatie door achterstallig onderhoud. Dit heeft de gemeente niet kunnen constateren. Er is voor de gemeente nu dan ook geen reden om de eigenaar te dwingen onderhoud uit te voeren.

Contact kan worden gezocht met de eigenaar van het terrein om gezamenlijk tot een oplossing te komen voor de bomen op de dijk. De gemeente is hierin geen partij.

Voor geluidsoverlast hoeft niet gevreesd te worden. Shell moet voor de bouw van het zonnepark voldoen aan de geluidsnormen uit de vergunning. Steekproefsgewijs worden er geluidsmetingen door gemeentehandhaving uitgevoerd.

De overname van het zonnepark Sas van Gent past in de ambitie van Shell om een actieve rol te spelen in de Nederlandse energietransitie. Shell heeft in Nederland de afgelopen jaren stappen gezet naar een schonere toekomst. Met de bouw van zonneparken kan Shell een concrete bijdrage leveren aan de duurzame ambities van de gemeente Terneuzen. Met het zonnepark geeft de gemeente Terneuzen invulling aan hun ambitie om duurzame energie op eigen grondgebied op te wekken. Het is een belangrijk project om het doel van de RES Zeeland te realiseren, namelijk het opwekken van

11 PetaJoule aan duurzame energie in Zeeland voor 2030. Daarnaast, is het zonnepark een mooi voorbeeld van hoe een groot zonnepark zeer goed in het landschap kan worden ingepast door deze in te sluiten in de oorspronkelijke omliggende begroeiing.

Het definitieve plan wijkt in details wat af van het originele plan, mede door de grotere zonnepanelen. Daarnaast, is de locatie van het koppelstation aangepast in overleg met de regionale netbeheerder Enduris. 

Het zonnepark is van buitenaf niet zichtbaar. De grootte van de zonnepanelen heeft geen impact op de hoogte van de constructies waarop de panelen liggen (deze blijft 2,5 meter zoals in de initiële plannen beschreven). Hierdoor zal het zonnepark uit het zicht blijven.

Ja, Shell vestigt een opstalrecht op de grond van de grondeigenaar voor 25 jaar.

De huidige grondeigenaar zal de grond in eigendom houden. Voor het zonnepark wordt er een opstalrecht worden gevestigd.

De grond is niet te koop.

Shell blijft investeren in dit soort projecten in Nederland.

De stroom komt van het regionale elektriciteitsnet. Als er geen stroom door het zonnepark wordt opgewekt, komt de stroom via dit elektriciteitsnet van andere opweklocaties.

Dubbelgebruik is geen uitgangspunt bij dit plan, maar in de uitwerking van het onderhoudsplan wordt wel gekeken naar hoe we de biodiversiteit kunnen versterken.

Het zonnepark heeft subsidie toegekend gekregen in de SDE-subsidie ronde van 2019. Het zonnepark ontvangt subsidie op de opgewekte energie, waarbij het zonnepark concurreert met andere energiebronnen. De bouw financiert Shell helemaal zelf.

Solar Energy Works ontwikkelt momenteel twee zonneparken in de Koegorspolder met een opwekcapaciteit van 31 MW en 40 MW die naast elkaar liggen, ten zuiden van de fabriek van Yara. Voor beide zonneparken is een onherroepelijke vergunning verleend. Shell werkt ook bij deze projecten samen met Solar Energy Works en onderzoekt momenteel wat de mogelijkheden voor overname zijn.

Ja, dit hekwerk wordt hersteld.

Het bestaande buitenste hekwerk is 1.80 meter hoog en blijft behouden. De kapotte delen worden gerepareerd. Direct om de zonnepanelen komt een hek met een hoogte van 1 tot 2 meter.

Er komt geen begroeiing aan de hekwerken, omdat er al rijen bomen, struiken en een grondwal staan die het zicht op het zonnepark wegnemen.

Het zonnepark is niet zichtbaar van buitenaf door de bomen, struiken en de grondwal die er omheen liggen. De transformatoren steken niet boven de het hekwerk uit.

De transformatoren zullen geen dak hebben. Zij staan in de buitenlucht afgeschermd door een hek.

De reeën leven vooral buiten het zonnepark, onder meer aan de Belgische kant, maar kunnen over het hekwerk heen. Op het zonnepark zelf mogen ze gerust zijn. Ze zorgen niet voor schade en kunnen er genieten van de rust, of onder de panelen schuilen voor de regen of schaduw vinden tegen de zon.

Hier wordt nog naar gekeken. Shell wil dit op een manier doen die bijdraagt aan de biodiversiteit en aan goed onderhoud van het zonnepark.

Nee, de bomen die er staan blijven zoals ze nu zijn.

Wordt er bij inpassing op verweesde gronden ook eisen gesteld aan het verbeteren van grond- en landschappelijke kwaliteit, bijvoorbeeld door te zorgen voor kansen voor biodiversiteit?

Een zonnepark kan de biodiversiteit in het gebied versterken. Shell heeft Naturalis Biodiversity Center uit Leiden gevraagd onderzoek te doen naar de biodiversiteit op de zonneparken Shell Moerdijk en Heerenveen. De resultaten laten zien dat er goede kansen zijn voor de ontwikkeling van biodiversiteit bij zonneparken. Daarbij zijn drie aspecten van belang: ontwerp van zonneparken, zaaien van zaden van de juiste vegetatie (mixen) en passend beheer. Al deze aspecten kunnen bijdragen aan verrijking van de biodiversiteit. Bij de opstelling, aanleg en het onderhoud van zonnepark Sas van Gent-Zuid zal rekening gehouden worden met de resultaten uit het onderzoek van Naturalis in Moerdijk en Heerenveen.

Ja.

De bedoeling is dat de zonnepanelen 25 jaar meegaan. De materialen van het zonnepark kunnen deels worden hergebruikt. Bijvoorbeeld de stellages. Deze zijn van metaal en dat kan makkelijk weer worden hergebruikt. Alle elektronische componenten vallen onder de WEEE-wetgeving (Waste

Electrical and Electronic Equipment), een Europese richtlijn die de inzameling en recycling van deze afvalstroom reguleert. Daarnaast, gebruiken we producten die lid zijn van PV Cycle (zoals bijv. Jinko waar de panelen worden afgenomen). PV Cycle is een Europese non-profit organisatie die gespecialiseerd is in de recycling van zonnepanelen, batterijen en omvormers. Producenten betalen, afhankelijk van hun productie, lidmaatschapsgeld aan de PV Cycle. Hierdoor kan PV Cycle deze panelen volgens de Europese richtlijnen weer recyclen.

De zonnepanelen zijn kristallijne zonnepanelen, waarvan het hoofdbestanddeel silicium (zand) is. In dit type zonnepaneel zitten geen giftige stoffen.

Afmeting van 1 paneel: 2274×1134×35mm (+/- 2.3 x 1.1 meter).