Aan de slag met energiezuinige tankstations

2017: de start van mijn eerste energiezuinige tankstation

Mijn eerste duurzaamheidsproject voor Shell startte in 2017: het realiseren van het energiezuinige tankstation Peulwijk Oost, langs de A4, vlakbij Den Haag. Dit moest het allereerste low-carbon tankstation van Shell worden in Nederland. Je kunt tal van maatregelen treffen om een tankstation duurzamer te maken. Denk aan energiezuinige apparatuur, waterbesparende toiletten, gasloze keukens, zonnepanelen, extra isolatiemateriaal, ledverlichting, ga zo maar door. Het grootste energieverbruik van tankstations zit in de verlichting. Gelukkig hebben we daar al bij veel tankstations maatregelen voor getroffen. De winkels zijn bijna allemaal al voorzien van ledverlichting. Die verlichting dimt automatisch bij voldoende daglicht. Datzelfde geldt voor de verlichting in de luifel boven de pompen. Het licht dimt automatisch als er geen bezoekers zijn. Dat is overigens al een jaar of tien zo.

Naast ledverlichting hebben we voor Peulwijk Oost nog een aantal andere duurzaamheidsmaatregelen getroffen. Zonnepanelen, vanzelfsprekend. En in de winkel hebben we zonwerend glas gebruikt. Dat houdt 30% van het zonlicht buiten. En dus ook de warmte. In die platte gebouwtjes kan het normaal gesproken flink heet worden. Dan is het zonde om die ruimte te moeten verkoelen met een relatief veel energieverbruikende airco. Door zonwerend glas bespaar je op de energie van de airco. Daarnaast hebben we het gebouw goed geïsoleerd, zodat geen warmte of koude verloren gaat. Verder hebben we een warmtepomp geïnstalleerd met warmteterugwinning, zodat de warmte steeds weer opnieuw kan worden gebruikt. Tijdens de bouw voerden we naast de afvalstromen steen, hout en staal ook papier en plastic gescheiden af. En we hebben extra bomen rond het station geplant.

Natuurlijk, er zijn altijd dilemma’s op het gebied van duurzaamheid. Bijvoorbeeld bij de aanschaf van apparatuur voor in de keuken. We willen het liefst alles met energielabel A, zeer energiezuinig dus. Maar we willen ook snel verse warme broodjes kunnen serveren. De turbo-oven die dat kan, heeft helaas geen label A. Dan kies je voor kwaliteit in plaats van duurzaamheid. Eenzelfde dilemma speelt op het gebied van voorraden. We kunnen een grote voorraad aanleggen voor onze winkels. Dan hoeven de leveranciers niet vaak te rijden, dat scheelt weer brandstof. Aan de andere kant heb je meer vriezers nodig om de voorraad in te bewaren. En die slurpen energie. Een blijvend dilemma is de ambitie van een energieneutraal tankstation. Dat is bijna niet haalbaar. Of je moet een gebouw bouwen waarin nauwelijks ramen zitten, of zonder schuifdeuren. Dan wordt het er niet klantvriendelijker op. En voor de medewerkers moet het ook een prettige werkplek zijn. Het zijn lastige beslissingen. Die moet je samen nemen, met de inzichten van de verschillende afdelingen binnen Shell. Zo kom je tot de meest gebalanceerde beslissingen.

Na de opening hebben we in Peulwijk Oost allemaal meters geplaatst om goed te monitoren wat het energiegebruik is. Gemiddeld draait het station langs de A4 35% zuiniger dan een regulier station. Dat willen we natuurlijk verbeteren. Op naar het volgende station.

Juli 2019: verbeteren in Tilburg

In Tilburg zijn we aan de slag gegaan met een tweede tankstation. Daar zijn alle verbeterpunten van het eerste station in meegenomen. Zo wekken we veel meer energie op met de zonnepanelen die we op het dak van het gebouw en de luifel hebben geïnstalleerd. Bovendien zijn de zonnepanelen gunstiger op de zon georiënteerd, en duidelijker zichtbaar voor de bezoekers. Dat vinden we ook belangrijk, zichtbaarheid. Dat een gebouw compleet is geïsoleerd, dat is voor een bezoeker niet te zien. Die zonnepanelen, dat maakt duurzaamheid tastbaar. Daarom hebben we in de luifel van dit station doorzichtige zonnepanelen prominent in de constructie van de luifel verwerkt. Als bezoekers staan te tanken, zien ze dus de blauwe lucht door de zonnepanelen heen.

Binnen een groot bedrijf als Shell gelden allerlei richtlijnen voor hoe een tankstation eruit moet zien. Dat is ook logisch, voor de eenduidigheid. Maar soms moet je pionieren om verder te komen. Dat hebben we gedaan in de manier waarop we de zonnepanelen in de luifel hebben verwerkt, duidelijk in het zicht. Gedurende het traject kregen we daar wel vragen over, maar achteraf is iedereen razend enthousiast. Ook vanuit het buitenland is er veel interesse in hoe we dat in Tilburg hebben gedaan.

Ook besparen we veel water in het tankstation in Tilburg. Dan doen we met een nieuw type wasstraat, de kettingwasstraat. Die trekt de auto door de wasstraat heen, in plaats van dat je de auto in de wasstraat parkeert en de borstels het werk doen. We hergebruiken zo’n 85% van het water. Er ligt hiervoor een ingenieus waterfiltersysteem in de grond dat net zo lang is als de complete wasstraat. Je moet er wat voor over hebben om water te besparen. Het tankstation is gasvrij. Dat geldt trouwens voor heel veel tankstations in Nederland. Op natuurlijke vervangingsmomenten halen we de gasketels eruit en installeren we een warmtepomp. 

2020: Aandacht voor duurzame stations groeit

Het is mooi hoe de aandacht voor duurzaamheid steeds groter wordt. En hoe we die aandacht kunnen omzetten in concrete projecten. Dat vind ik ook het mooie aan mijn vak: dat je iets op papier zet dat uiteindelijk ook werkelijkheid wordt. Ik probeer bij alle vergaderingen van de bouwprojecten aanwezig te zijn, in ieder geval de nieuwbouwprojecten. Het gaat om miljoenen, zo’n nieuw tankstation. Dan wil ik wel vinger aan de pols houden over de vorderingen. Bovendien vind ik het, vanuit mijn liefde voor het vak, ook heel leuk om op de bouwplaats te zijn.

Een nieuw en energiezuinig tankstation bouwen is mooi en uitdagend. Je kunt lekker je gang gaan: er ligt een maagdelijk stuk grond en papier is geduldig. Bestaande stations verduurzamen is een stuk ingewikkelder. Doe je het een, dan heeft dat effect op het ander. Een voorbeeld; die oude stations hebben vaak geen geïsoleerde muren. Maar ga je die isoleren, dan moet je ook het enkel glas vervangen voor driedubbel glas. Want anders heb je niets aan die isolatiemaatregelen. En zo geldt het voor alle maatregelen. We gaan binnenkort twee bestaande stations verduurzamen, aan beide zijden van de Kennedylaan in Eindhoven. Dat wordt mijn volgende project. Ik heb er zin in.