Actieradius van meer dan 600 kilometer
_166.jpeg?imwidth=960)
De ontwikkeling van rijden op waterstof in Nederland
13 okt. 2020
Het is een wetmatigheid: de dansvloer blijft gegarandeerd leeg als niemand een eerste pasje durft te wagen. Dit principe geldt ook voor de ontwikkeling van autovervoer op waterstof in Nederland. Er zijn pioniers nodig die een eerste stap zetten. Fabrikanten die waterstofauto’s bouwen. Automobilisten die er een kopen. En partijen die een netwerk van waterstofstations aanleggen. Shell is samen met een aantal partners begonnen met dansen.
Het eerste zichtbare resultaat van de inspanningen van Shell is de spoedige opening van het waterstofstation Den Ruygenhoek nabij Hoofddorp, het eerste vulpunt van Shell in Nederland. Lisa Montanari is Hydrogen Commercial Manager bij Shell. Ze verklaart: “Wij willen de ontwikkeling van waterstof in de Nederlandse mobiliteitssector stimuleren. We kunnen niet meer wachten.”
‘Shell toont leiderschap’
Haar partners uit de auto-industrie die waterstofauto’s produceren, Toyota met de Mirai en Hyundai met de Nexo, zijn er maar wat blij mee. Want hoe meer waterstoftankstations in Nederland, hoe aantrekkelijker dat is voor potentiële kopers van waterstofauto’s. “Iedere keer als er een vulpunt bij komt in Nederland, zien wij de verkoop van onze waterstofauto stijgen”, vertelt Berend Jan Hoekman, directeur van Hyundai. “Met het openen van dit vulpunt laat Shell zien dat ze visie heeft. En leiderschap toont. Net als wij dat doen, samen met Toyota.”
‘Deze kant moet het op’
Hoekman schetst de toekomstvisie van zijn automerk. Dat moet het groenste ter wereld worden, en het meest innovatieve voor alternatieve mobiliteit. Waterstof is een van de pijlers waar Hyundai zich op richt. “We weten dat het in de eerste jaren vooral op investeren aankomt, maar we weten wel dat het deze kant op moet”, aldus Hoekman. Vergelijkbaar is de koers van Toyota. Toyota is al meer dan 20 jaar bezig met elektrificatie van automobiliteit. Jan-Christiaan Koenders, directeur Louwman & Parqui, de importeur van Toyota in Nederland: “Zoals Toyota al vooropliep met de hybride auto, zo doet ze dat nu ook met waterstof. Hybride, elektrisch én waterstof zijn belangrijk voor de toekomst.”
Eerste stappen vragen om samenwerking
Nauwgezet houden Hoekman en Koenders de ontwikkelingen op het gebied van waterstof in Nederland in de gaten. Wat doet de overheid, hoe investeren partijen zoals Shell, wat vinden consumenten van rijden op waterstof? Dat samenspel van ambities, belangen en behoeftes moet continu in balans zijn; samenwerking is daarbij cruciaal. “Rijden op waterstof is nog geen grote business in Nederland”, vertelt Koenders. “We zijn allemaal bezig de eerste stappen te maken.”
De eerste waterstofrijders zijn echte ambassadeurs
Met het nieuwe waterstofstation van Shell erbij telt Nederland nu vijf openbare vulpunten voor particulieren met een waterstofauto. In totaal rijden er zo’n 200 waterstofauto’s in Nederland. “Dat zijn echt de koplopers, de ambassadeurs”, zegt Montanari van Shell. Uiteraard is het de bedoeling dat het aantal stations en het aantal auto’s op waterstof de komende jaren groeit.
Samenwerken in consortium H2Benelux
Het Shell-station is onderdeel van het consortium H2Benelux. Total, het Belgische Colruyt, Shell, Rijkswaterstaat en Waterstofnet als neutrale penvoerder hebben hierin afgesproken om in totaal acht waterstofstations in de Benelux te gaan realiseren. Voor de ontwikkeling van die stations wordt gebruikgemaakt van landelijke en Europese stimuleringsregelingen zoals DKTI-transport en de Connecting Europe Facility. Sacha Scheffer is adviseur Duurzame Mobiliteit bij Rijkswaterstaat en houdt zich namens de overheid bezig met waterstof in de mobiliteitssector. “Met dit soort overheidsregelingen en subsidies stimuleren we de ontwikkeling van rijden op waterstof in Nederland.”
Rijden op waterstof versus elektrisch
Een waterstofauto is in feite ook een elektrische auto. In de auto zit een zogenoemde brandstofcel die het waterstofgas omzet in elektriciteit waarmee de elektromotor wordt aangedreven. Het enige wat de auto verlaat zijn kleine waterdruppeltjes. Daardoor rijden waterstofauto’s zonder uitstoot en als ze op groene waterstof rijden zelfs CO2-neutraal. Wat zijn de voordelen en nadelen van rijden op waterstof ten opzichte van elektrisch rijden?
Steile groeicurve nodig
Dat is nodig volgens Scheffer, want de doelstellingen in Nederland zijn ambitieus gezien de huidige stand van zaken. In het Nederlandse Klimaatakkoord staat dat in 2025 in totaal 50 vulstations gerealiseerd moeten zijn. Het aantal automobilisten met een waterstofauto moet groeien naar 15.000 in 2025, en 300.000 in 2030. Scheffer hierover: “Er is inderdaad een steile groeicurve nodig, maar die exponentiële groei is nog steeds mogelijk. De overheid heeft inmiddels financiering verleend voor de bouw van meer dan 20 stations. Dus die komen er nog aan. We proberen het aantal richting die 50 te stuwen.” Lisa Montanari vult aan: “Het zijn megastappen die we samen moeten zetten.”
Waterstof of elektriciteit?
Shell verwacht dat waterstof een rol van betekenis gaat spelen in de energiemix van de toekomst. Niet alleen voor het lichte autovervoer, maar ook voor zwaarder vervoer vormt waterstof een interessante optie, zeker gezien de hoge energiedichtheid van waterstof. De discussie over het autovervoer gaat vaak over kiezen, merkt Lisa Montanari van Shell. Wordt het elektrisch? Of wordt het waterstof? “Het ligt anders, genuanceerder. Waterstof is complementair aan elektrisch vervoer. Beide kunnen goed naast elkaar bestaan.”
Zero emissie
Montanari geeft een voorbeeld van de steeds drukker wordende binnensteden. Om werk te maken van ‘zero emissie’ stadslogistiek kan elektrisch rijden niet de enige optie zijn, zeker gezien de belasting die dat op het elektriciteitsnet heeft. “Er zijn echt meerdere opties nodig. Waterstof is dan een goede en duurzame aanvulling, en kan door de opslagmogelijkheid een bufferfunctie vervullen.” Ook Berend Jan Hoekman verwacht dat waterstof aan een opmars bezig is voor het lichte vervoer: “Zeker in de Randstad kan waterstof een bijdrage leveren in het terugdringen van de CO2-uitstoot, vooral in de binnensteden.”
Waterdruppels uit de uitlaat
Rijden op waterstof heeft een aantal grote voordelen. De harten van de directeuren van Toyota en Hyundai gaan sneller kloppen als het over de rijprestaties van hun nieuwe waterstofauto’s gaat: snel, comfortabel en stil. Verder speelt het design een grote rol in de emotionele aantrekkingskracht voor waterstof, vindt Jan-Christiaan Koenders van Toyota. “Die auto moet gewoon een hebbeding zijn. En dan te bedenken dat er alleen maar waterdruppeltjes uit de uitlaat komen, dat is toch gaaf!”
Grote actieradius en snelle laadtijd: de pluspunten
Buiten het feit dat de auto’s alleen water en waterdamp uitstoten tijdens het rijden, zijn er nog meer pluspunten voor de gebruiker van een waterstofauto. Ten eerste wordt de actieradius genoemd. Met zo’n 600 kilometer op een volle tank kan een waterstofauto lang zonder tankbeurt. Een volgend voordeel is de tanktijd. Zo’n drie tot vijf minuten kost een tankbeurt, vergelijkbaar met het tanken van een conventionele benzineauto en beduidend sneller dan het laden van een elektrische auto.
Wat heb je nodig om waterstof te tanken? | Shell waterstofstation
Title: Opening eerste openbare waterstofvulpunt in Nederland
Duur: 1:30 minuten
Omschrijving:
Video met olympisch windsurfer Kiran Badloe over de opening van het eerste openbare waterstofvulpunt in Nederland.
Accessibility script
[Video footage]
Overview van Shell station ‘Den Ruygenhoek’. Gevolgd door eenshot van het waterstofpunt tussen de andere pompen. Een waterstofauto van Shell rijdt naar de pomp.
Kiran Badloe staat op de parkeerplaats van het station.
[Tekst in beeld]
Kiran Badloe – Olympisch windsurfer
[Stem Kiran]
Ik ben hier op station 'Den Ruygenhoek vlakbij Schiphol.
Eén van Shell's drukste stations in Nederland.
Hier zie je Shell's gloednieuwe en eerste
openbare waterstofvulpunt in Nederland.
Waar je vanaf nu je waterstofauto kan komen tanken.
[Video footage]
Kiran staat voor het waterstofvulpunt en wijst naar de opslagtank
[Stem Kiran]
Wat heb je nodig om waterstof te tanken?
Een opslagtank met waterstof
[Video footage]
Achter een hek zijn de witte pijpen die de opslagtank vormen te zien.
[Tekst in beeld]
Opslagtank
[Stem Kiran]
Een opslagtank
[Video footage]
Kiran wijst naar het waterstofvulpunt, waarna een close up van het vulpunt te zien is.
[Tekst in beeld]
Waterstofvulpunt
[Stem Kiran]
Een waterstofvulpunt
[Video footage]
Kiran staat voor het vulpunt. De witte waterstofauto van Shell parkeert voor hem.
[Tekst in beeld]
Waterstofauto
[Stem Kiran]
Een waterstofauto
[Video footage]
Lisa komt in beeld lopen naast Kiran bij het watersofvulpunt.
[Stem Lisa]
En natuurlijk iemand die zich thuis voelt in, op en bij het water.
[Video footage]
Close up van het gezicht van Kiran die glimlacht. Om zijn hoofd wijzen pijlen op hem en staat de tekst Olympisch windsurfer.
[Text in beeld]
Olympisch windsurfer.
[Video footage]
Kiran en Lisa staan naast elkaar bij het waterstofvulpunt in gesprek.
[Stem Kiran]
Maar hoe gaat het nou eigenlijk allemaal in zijn werk, Lisa?
[Video footage]
Kiran en Lisa staan aan de achterkant van het station voor de opslagtank. Dit zijn grote witte buizen achter een hek.
[Stem Lisa]
Hierin wordt de waterstof opgeslagen, en bij de tankopslag
houdt de compressor de waterstof op de juiste temperatuur.
[Video footage]
Close up van Kiran’s gezicht die een vraag stelt aan Lisa
[Stem Kiran]
En hoe komt de waterstof die hierin zit dan bij de pomp?
[Video footage]
Lisa en Kiran staan weer bij het waterstofvulpunt. Lisa wijst naar de witte waterstofauto.
[Stem Lisa]
Vervolgens gaat de waterstof onder de
grond door hier terug naar de pomp.
Waar het verder op druk gehouden en gekoeld wordt.
Zodat het niet te warm wordt
Daarna kun je eigenlijk beginnen met tanken.
En dat gaat net zo snel als een auto tanken met benzine of diesel.
[Text in beeld]
Snel tanken
Lange actieradius
[Video footage]
Close up van het openen van de tankdop gevolgd door het pakken van het vulpistool en het vulpistool dat wordt aangesloten op de auto.
Lisa staat naast de auto en legt uit en knikt op het einde naar Kiran.
[Stem Lisa]
In de electromotor van een waterstofauto zit een brandstofcel.
Deze is nodig om de waterstof om te zetten in elektriciteit.
Het enige wat uit de uitlaat komt is water en waterdamp.
En dat betekent schonere lucht, waar jij dan weer in kan surfen.
[Video footage]
Witte pagina met in blauw de tekst ‘meer weten?’.
Daaronder in rode hoofdletters Shell.nl/waterstof.
Onderaan de pagina staan 3 logo’s . Links een blauwe europese vlag met witte sterren, daaronder de tekst: Medegefinancierd door de financieringsfaciliteit voor Europese verbindingen.
In het midden het TeamNL logo bestaande uit een oranje tulp met daaronder de tekst TeamNL en de olympische ringen. Naast dit logo is ook het oranje MissieH2.nl logo.
Aan de rechterkant het logo van ministerie. Dit bevat de tekst, onderweg naar duurzame mobiliteit, mede mogelijk gemaakt door: Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat.
Uitbreiden van het netwerk
De potentie is aanwezig, maar er zijn nog genoeg barrières te slechten om rijden op waterstof in Nederland groot te maken. De bescheiden infrastructuur is er een van. “Voor klanten moet iedere aarzeling worden weggenomen”, weet Koenders. “Zonder een minimum van 20 stations wordt rijden op waterstof gewoon ‘een moeilijk ding’. En 20 vind ik nog weinig, eerlijk gezegd.”
Centrale regie van de overheid is nodig
Volgens de directeur van Hyundai is meer centrale regie van de overheid nodig om aan die infrastructuur voor waterstof te bouwen. “Nu vinden initiatieven gefragmenteerd en lokaal plaats. De centrale overheid laat hier nog kansen liggen.” Lisa Montanari vindt dat met de uitbreiding van het netwerk ook de kwaliteit ervan niet uit het oog moet worden verloren. “We moeten de lat hoog blijven leggen en streven naar een landelijk dekkend netwerk dat altijd beschikbaar is. Op dit moment liggen de bestaande waterstofvulpunten er nog wel eens uit. Het is een slechte consumentenervaring als je niet kunt tanken.”
Publiek-private samenwerking
Lisa Montanari en Sacha Scheffer van Rijkswaterstaat zien samenwerking als hét sleutelwoord voor de opschaling van waterstof in het lichte vervoer. Niet alleen tussen de auto-industrie en de industrie die infrastructuur aanlegt en waterstof produceert. Maar juist ook tussen overheid en private partijen. Scheffer noemt bijvoorbeeld het vergunningentraject waar op dit moment nog veel onwetendheid over is. “Veel lokale overheden hebben nog nooit een vergunning verleend voor de bouw van een waterstofstation. De eerste keer is dan toch spannend, want je wilt het als gemeente wel veilig en goed doen. Alle kennis die bedrijfsleven en overheid opdoen, moet je met elkaar delen.”
Vergunningentraject is nieuw
Dat was ook het geval bij het waterstofstation Den Ruygenhoek. Hoewel Shell over de grens genoeg ervaring heeft opgedaan met het realiseren van waterstofvulpunten – Shell bouwde er in totaal 50, vooral in Duitsland en de Verenigde Staten – is dit het eerste in Nederland. “Gemeenten en veiligheidsregio’s hebben geen enkel referentieproject, geen beleidshandboek specifiek voor waterstof waar ze op kunnen terugvallen”, aldus de Hydrogen Commercial Manager van Shell. “Dat maakt het zoeken naar een geschikte locatie uitdagend. Ook kan het vergunningentraject langer duren dan bij bijvoorbeeld een conventioneel tankstation.” Daarbij komt dat de techniek voor waterstofstations continu in ontwikkeling is. “Soms wil je een leiding of een boutje aanpassen omdat dat beter is. Maar dan komt het ontwerp niet meer overeen met de verleende vergunning. Dat zorgt voor vertraging. We delen onze ervaringen met onze partners in het consortium. Zodat het verlenen van een vergunning steeds sneller kan. Maar het blijft, omdat waterstof nu nog een ‘new kid in town’ is, een spannend verhaal om uit te leggen.”

Den Ruygenhoek: Shells eerste openbare waterstofvulpunt in Nederland
In oktober opent Shell haar eerste openbare waterstofvulpunt in Nederland in Den Ruygenhoek nabij Hoofddorp. Automobilisten met een waterstofauto kunnen hier hun voertuig voltanken met waterstof. Het waterstofstation is onderdeel van het consortium H2Benelux, waarin Shell samen met Total, het Belgische Colruyt, Rijkswaterstaat en Waterstofnet als neutrale penvoerder in totaal acht waterstoftankstations gaan realiseren. Shell neemt drie stations voor haar rekening, twee ervan in Nederland en een in Luxemburg, Colruyt bouwt er drie in België, en Total twee in Nederland. Het station In Den Ruygenhoek is het eerste waterstofstation van Shell in Nederland.
Op weg naar een uniform betaalsysteem
Naast een soepel vergunningstraject is het noodzakelijk dat gewerkt wordt aan een uniform en toegankelijk betaalsysteem. “Nu zijn er nog verschillende tankpassen in omloop”, weet Koenders van Toyota. “Uiteindelijk moeten we naar één manier van betalen, het liefst gewoon met je bankpas. Je hebt hier uiteenlopende partijen voor nodig en een overheid om dat te coördineren.” Sacha Scheffer van Rijkswaterstaat geeft aan dat Nederland internationaal actief is om deze standaarden te ontwikkelen. Hij geeft toe dat het een uitdagend proces is, ook omdat er internationale bedrijven aan de waterstofontwikkeling werken. “We hebben dat proces ook met elektrisch rijden doorgemaakt.”
Een gunstige bijtellingsregeling helpt ook
Tot slot, en niet onbelangrijk, moet rijden op waterstof financieel aantrekkelijker worden, in aanschaf en in gebruik. Een gunstige bijtellingsregeling voor de aanschaf van een waterstofauto kan daarbij helpen. Volgens de directeur van Toyota is de productie van waterstofauto’s nu nog kostbaar: “Er moet overheidsgeld bij. Pas bij een grote vraag kunnen de productiekosten omlaag.” Hij vervolgt: “Omdat de waterstofauto nog aan het begin van de groeicurve staat, is extra fiscale stimulering noodzakelijk.” Zowel Jan-Christiaan Koenders als Berend Jan Hoekman van Hyundai verwijzen naar de situatie in Aziatische landen, hun grootste afzetmarkt, mede door de stimuleringsregelingen van de overheden aldaar. Nederland heeft voor 2020 een bijtellingsregeling van 8% voor auto’s die rijden zonder CO2-uitstoot. Voor waterstofauto’s geldt geen maximum aanschafprijs voor die bijtellingsregeling.

Waterstof
Samen met bevlogen mensen zoals Commercial Manager Waterstof Lisa, bouwt Shell waterstofstations door heel Nederland. Shell heeft de kennis, de technologie en de ambitie om een actieve rol te spelen in de veranderende vraag naar energie.
De prijs van waterstof aan de pomp
Aan de pomp wordt waterstof verkocht in kilo’s, circa 10 euro per kilo exclusief btw aan de pomp. Omgerekend is rijden op waterstof vergelijkbaar met rijden op benzine. Om ook de prijs aan de pomp te drukken, is het volgens Scheffer noodzakelijk de productie van waterstof te verhogen. “Grote volumes zijn nodig”, weet de adviseur van Rijkswaterstaat. “Daarom zijn industriële waterstofprojecten zoals Shell die ambieert echt nodig om ook de prijs voor de consument aantrekkelijk te maken.” Montanari: “Het gaat om samenwerking én opschaling.”
De opening van Den Ruygenhoek
De twee autofabrikanten en de overheid kijken verwachtingsvol uit naar het nieuwe waterstofstation Den Ruygenhoek, als nieuwste schakel in het waterstofnetwerk in Nederland. “We verheugen ons er enorm op. Het is een prachtige locatie”, doelt Jan-Christiaan Koenders op de gunstige ligging ten opzichte van Schiphol. “En het is een kwalitatief goed station, dat heeft Shell in het buitenland bewezen.” Sacha Scheffer van Rijkswaterstaat is benieuwd naar hoe het station gaat functioneren. “Het is het eerste waterstofstation in Nederland langs een snelweg, en bovendien langs dé vervoerscorridor richting Schiphol. Er komen verschillende typen voertuigen, bijvoorbeeld taxi’s die dagelijks vele kilometers moeten afleggen en snel moeten tanken. Zeker voor deze sector is waterstof interessant.”
Den Ruygenhoek is een geslaagde openingsdans voor de ontwikkeling van waterstof voor het lichte vervoer in Nederland. “Nu moeten we gezamenlijk draaiuren gaan maken”, besluit Lisa Montanari.
Meer Shell
De nieuwe energiekaart
Shell is groot in olie en gas. Intussen werken we op steeds meer plekken in Nederland ook aan schonere energie. Alleen al in de afgelopen drie jaar hebben we besloten om hier circa 6,5 miljard euro in te steken. Benieuwd wat Shell in uw buurt of regio doet? Bekijk onze stapjes én stappen in de Nederlandse energietransitie.
Make the Future
Het #MakeTheFuture programma van Shell speelt in op de ontwikkelingen en de verschillende initiatieven die kunnen bijdragen aan een energierijke, CO2-arme toekomst. Om een kijkje te nemen in lokale initiatieven, delen Esmerelda, Lisa, Wendy, Hans, Roland en Stefan hun verhaal. Zij nemen ons mee en tonen ons hoe ze zich dagelijks inzetten voor meer duurzame energie.
Waterstof
Waterstof speelt een sleutelrol bij het slagen van de Nederlandse energietransitie. En dan bij voorkeur groene waterstof, gemaakt met stroom uit wind of zon en zonder uitstoot van CO2.
Nieuws
Lees ons laatste nieuws, download onze jaarverslagen en zie hoe u contact kunt opnemen met de persvoorlichters van Shell in Nederland.