Hoe bedrijven XL-sneltestlocaties uit de grond stampten

“De vraag naar extra coronatesten bleef maar komen”, weet Shell projectmanager Edith van Dijk nog. Al tijdens de eerste coronagolf wist het Nederlandse bedrijfsleven elkaar goed  te vinden in de gezamenlijke zoektocht naar mondkapjes en andere medische middelen. Het was ook niet meer dan logisch dat vergelijkbare acties nodig waren om de testcapaciteit in Nederland te vergroten, de manier om de tweede coronagolf te beteugelen.

Iedere organisatie brengt expertise in

Het leidde tot een samenwerking tussen het bedrijfsleven, vertegenwoordigd door VNO-NCW, de GGD’en, de Rijksoverheid (de ministeries van VWS, EZK en Defensie) onder leiding van voormalig Commandant der Strijdkrachten Tom Middendorp. Onder de noemer Operatie Fastlane werd gewerkt aan een gezamenlijk doel: het opzetten van grote sneltestlocaties in Nederland. Deelnemende bedrijven waren onder andere ASML, McKinsey, KLM, Randstad Groep Nederland, organisatiebureau voor de zorg Kerteza, Shell en Schiphol.

Een projectorganisatie optuigen

Bij de start van het project was er bijna niets. Geen? veld, of een leegstaande loods of hal. De kunst was om snel een organisatie op te tuigen die de lege locaties kon promoveren tot soepel draaiende XL-snelteststraten. Vanuit iedere organisatie werden pro bono mensen beschikbaar gesteld met ieder een eigen rol en expertisegebied. Edith van Dijk beschrijft in een notendop de bijdragen van enkele deelnemende bedrijven. “Consultants van McKinsey ontwikkelden het basisplan voor de XL-teststraten en leverde organisatieadvies. Schiphol leverde de specialisten om de teststaten operationeel te krijgen. Vanuit KLM sprong een IT-specialist bij, Kerteza zag toe op de testprocedure zelf, Randstad verzorgde de HR-afdeling, Defensie de logistiek en de bemensing van de testlocaties. Een evenementenorganisatie zorgde voor de opbouw van de verschillende locaties.”

Projectmanagement voor Shell

Shell’s meerwaarde lag met name in het projectmanagement, waar Edith van Dijk en haar Shell collega Maarten van Heel voor verantwoordelijk waren. “Als groot bedrijf zijn we gewend om projecten vanaf de grond  op te bouwen met oog voor veiligheid, welzijn en milieu. Die ervaring en expertise konden we hier goed gebruiken.”

Veiligheid staat voorop

Naast organiserend vermogen bracht Shell ook juridische, inkoop en logistieke kennis in. Speciaal aandachtspunt voor Shell, als bedrijf in de industrie, is veiligheid. Shell collega Jan Visser was mede verantwoordelijk voor de veiligheid, gezondheid, welzijn en het milieu (VGWM) rondom de testlocaties. “Door sommige organisaties wordt veiligheid nog wel eens als vanzelfsprekend gezien. Maar het onderwerp vraagt serieus aandacht”, stelt Jan Visser ernstig. “Verwerking van virusmateriaal bijvoorbeeld, moet je op een veilige manier mee om gaan.”

Voor bezoekers

Verder is het belangrijk goed na te denken over de risico’s in het gebied en op de locatie. Hoe zit het met  aan- en afvoerroutes? Raken die niet verstopt als het druk wordt? Kunnen mensen er veilig naartoe? En, benadrukt Visser: “Bezoekers komen toch ietwat nerveus aan op zo’n locatie. Hoe worden ze veilig door de teststraat geleid?”

En voor medewerkers

Ook is het essentieel dat medewerkers hun werk veilig en gezond kunnen doen. Krijgen ze de juiste Persoonlijke Beschermingsmiddelen? In et de winterkan het op de tijdelijke locaties best koud worden. Hoe zorg je ervoor dat  werken comfortabel blijft? Hoe ga je om met mogelijke agressie? Hoe zorg je ervoor dat bezoekers niet per ongeluk over je tenen rijden? Jan Visser: “En wat denk je van al die uitlaatgassen? We laten op de locaties proactief luchtkwaliteitsmetingen uitvoeren.”

Snel, maar wel zorgvuldig

De zeven grote sneltestlocaties zijn nu operationeel. Er ligt een blauwdruk voor hoe je nog meer van deze testlocaties kunt realiseren. In totaal moeten er twintig komen. Dat is nodig, want de ontwikkeling van het virus vraagt nog altijd om een uitbreiding van de testcapaciteit in Nederland. Shell'ers Edith van Dijk en Maarten van Heel suizen nog na van de hoeveelheid informatie die in korte tijd is verwerkt en omgezet in een concreet resultaat. “Hoe meer haast je hebt, hoe minder tijd je hebt om fouten te maken”, stelt Van Dijk. Van Heel vult aan: “De vaart hebben we er altijd in gehouden, maar de zorgvuldigheid is niet uit het oog verloren. Wij weten als geen ander: als je iets in de maatschappij doet, dat moet je het goed doen. En vooruit blijven kijken naar mogelijke risico’s.”

Defensie onmisbaar

In de combinatie van zorgvuldigheid en de zogenoemde ‘can do’ mentaliteit mag de bijdrage van Defensie in Operatie Fastlane niet onbesproken blijven, vinden de betrokken Shell-ers. Van Dijk: “Ik zie Operatie Fastlane als een militaire operatie. Dat is niet voor niets. De rol van Defensie in dit project was cruciaal. Defensie heeft crisismanagement als haar businessmodel. Geen enkele organisatie is hier zo goed in als Defensie.” De rol van oud-commandant der strijdkrachten Tom Middendorp als projectleider beschrijven ze als daadkrachtig. “Ik heb een verleden bij Defensie”, vertelt Visser. “Dus ik spreek dezelfde taal en herken de resultaatgedrevenheid.”

De energie in het Nederlandse bedrijfsleven

“Het is ontzettend mooi om te zien welke krachten er loskomen als je samen een gemeenschappelijk doel hebt”, besluit Van Dijk. “De energie die in het Nederlandse bedrijfsleven zit, vind ik geweldig. Je kijkt over grenzen heen, en dat is echt nodig om uit de crisis te komen.” Het persoonlijke bewijs dat de sneltestlocatie werkt, ondervond Maarten van Heel afgelopen week. “Mijn vrouw werd verkouden, keelpijn, hoesten… toch maar even laten testen natuurlijk. Bij de sneltestlocatie in Rotterdam. Binnen een kwartier was het geregeld. En binnen een uur had ze de uitslag. Gelukkig was die negatief.”