
“We gaan in ons landschap steeds meer zien hoe onze energie wordt opgewekt.”
29 mei 2020
Vroeger, heel vroeger, kronkelde de Tjonger er door het landschap. Nadat het kleine stroompje droogviel, werd het landbouwgrond. En nu de boer stopt, gaat het gebied een belangrijke rol spelen in de energietransitie van Heerenveen. De komende maanden wordt gebouwd aan een 20 hectare groot zonnepark, aan de rand van Heerenveen. Een gesprek met de wethouder energietransitie van Heerenveen, Jelle Zoetendal.
Zoetendal, zelf uit Heerenveen, met een uitstapje naar Arnhem om tuin- en landschapsinrichting te studeren, benadrukt meteen het belang van ‘een goede inpassing in het landschap’. Over smaak valt te twisten natuurlijk, maar aan een zonnepark kleeft niet automatisch de associatie ‘mooi’, dat hoef je de wethouder niet uit te leggen. Juist daarom moet je goed nadenken over de manier hoe je zo’n park aanlegt, vindt Zoetendal. En reëel zijn, ook belangrijk: “Ik zeg altijd tegen mensen: we gaan gewoon veel meer in het landschap zien hoe onze energie wordt opgewekt. Door windmolens, maar ook door zonneparken. Dat hoort bij onze energietransitie.”
“Ik ben blij dat het gelukt is om, met onze landschapsdeskundigen en de specialisten van Shell een ontwerp te maken dat past in het landschap. Daarin hebben we fijn samengewerkt”, al zegt hij het zelf. Die samenwerking heeft er onder andere voor gezorgd dat het zonnepark in Heerenveen geen groot glanzend vierkant wordt, maar gevarieerd wordt aangelegd, voor zonnepark-begrippen natuurlijk. Zo komt er ruimte voor extra groen en bosschages, die de aangrenzende ondernemers moeten beschermen tegen de weerkaatsing die de panelen veroorzaken. Ook worden de panelen iets uit elkaar geplaatst zodat de natuur onder de panelen zich goed kan ontwikkelen. Verder komen er bomen terug in het landschap die de vroegere loop van de Tjonger markeren. “Die bomen, elzen, hebben er altijd gestaan voordat het landbouwgrond werd. Die bomensingels brengen we nu terug.”
Onderzoek naar biodiversiteit
Wat gebeurt er onder de panelen? Om de ontwikkeling van de biodiversiteit te stimuleren, zijn de panelen iets uit elkaar gezet. Verder gaat Naturalis Biodiversity Center onderzoek doen naar de biodiversiteit in het gebied. Dat heeft Naturalis al gedaan bij het Shell zonnepark Moerdijk. Het onderzoek op Moerdijk is verlengd en uitgebreid naar het zonnepark Heerenveen. Professor Koos Biesmeijer van Naturalis: “We gebruiken de inzichten uit het eerdere onderzoek in Moerdijk bij de aanleg van het zonnepark in Heerenveen. Door dit najaar al een verscheidenheid aan planten te zaaien, willen we de biodiversiteit stimuleren. Ook onderzoeken we de verschillen tussen Moerdijk en Heerenveen. De biodiversiteit verschilt namelijk nogal tussen de Heerenveense agrarische grond en de industriële grond in Moerdijk. We kunnen niet wachten om te beginnen.”

Bij de inpassing van het zonnepark in het gebied kwam zijn studie dus goed van pas. “Ha, nee, bestuurders moeten vooral blijven besturen, dat is de kunst. Niet te veel de details ingaan, daar hebben we uitstekende mensen voor.” Zijn studie zorgt er trouwens wel voor dat je zo’n ontwerp vanaf papier wat sneller kunt voorstellen in het echt. “Je kunt het eerder visualiseren. Bijvoorbeeld die elzensingels. Dan denk je: ja, dat past hartstikke mooi.”
Dan naar de specificaties van het zonnepark. Wat gaat het de plaats Heerenveen opleveren? Vooropgesteld, de gemeente Heerenveen heeft een duurzaamheidsambitie, net als elke andere gemeente in Nederland. “In 2030 willen we in Heerenveen 40% van onze energie zelf duurzaam opwekken. En in 2050 gaan we voor energieneutraal”, weet hij als wethouder energietransitie natuurlijk feilloos uit zijn hoofd. Heerenveen heeft ook een beleid voor opwek van duurzame energiegemaakt, en plekken aangewezen waar aan die doelstellingen gewerkt moet worden. Deze locatie aan zuidrand van de stad, ten zuiden van de Mangaanweg en ten westen van de spoorlijn, is er een van. “Het zonnepark in Heerenveen-Zuid kan energie leveren die gelijk staat aan zo’n 5% van het huidige elektriciteitsverbruik in de gemeente.” Een mooie stap dus, maar nog niet genoeg. “Er zit nog meer in de pijplijn hoor”, waarschuwt Zoetendal alvast. “Binnenkort start de ontwikkeling van een tweede grote zonnepark in onze gemeente.”
Wat in Heerenveen kan, kan in Emmen ook
Als onderdeel van energiehub GZI Next is onlangs gestart met de bouw van een groot zonnepark in Emmen, op het terrein van de voormalige gaszuiveringsinstallatie. In totaal komen er 28.500 zonnepanelen met een vermogen van 12 megawatt. De verwachting is dat het zonnepark eind 2020 gereed is en een hoeveelheid elektriciteit kan leveren die gelijk staat aan het jaarlijkse elektriciteitsgebruik van ongeveer 4.500 Nederlandse huishoudens. Naast zonne-energie gaat de energiehub in Emmen ook groen gas en energie uit waterstof leveren.
De energietransitie heeft ook een ‘zachte kant’. Die moet je niet vergeten. Daarover heeft de wethouder afspraken gemaakt met Shell. In het dorpje Nieuweschoot bijvoorbeeld, een buurtschap met nog geen 300 inwoners, steekt Shell geld in lokale duurzaamheidsprojecten. Ook krijgt het gemeentelijke duurzaamheidsfonds een extra injectie. Dat fonds is bestemd voor duurzaamheidsmaatregelen in woningen. Belangrijk en nodig, vindt de wethouder. “Want in Heerenveen staan veel woningen uit de jaren zestig en zeventig. En die zijn verre van energiezuinig.” En nog meer: “Verder kijken we of we inwoners die op dit moment geen werk hebben, kunnen laten meehelpen bij de aanleg van het park. En of we zo veel mogelijk lokale bedrijven kunnen inschakelen.”
Zoveel mogelijk lokaal dus. Datzelfde geldt voor de energie. De stroom die met het zonnepark wordt opgewekt is voor de woningen van de inwoners van Heerenveen. Dus ook voor die van de wethouder, toch? “Nou, in mijn geval ligt dat net even anders.” Zoetendal is z’n eigen zonneparkje begonnen. Op zijn dak liggen twintig panelen. “Ik wek iets meer op dan ik verbruik. Een klein overschot heb ik, dus in feite ben ik ook een leverancier.” Maar, zo blikt Zoetendal vooruit, als hij zijn gasgestookte fornuis binnenkort verruilt voor een elektrisch exemplaar, misschien heeft hij de energie van het zonnepark dan nog nodig.
Meer Shell
Zon
Duurzaam opgewekte stroom speelt een belangrijke rol in de energievoorziening van vandaag en morgen.
Zonnepark Heerenveen
In Heerenveen maken 34.300 zonnepanelen genoeg stroom om in circa 5% van het elektriciteitsverbruik in de gemeente te voorzien.
Zonnepark Emmen
In Emmen bouwde Shell een 12-MW-zonnepark als eerste onderdeel van energiehub GZI Next.
Nieuws
Lees ons laatste nieuws, download onze jaarverslagen en zie hoe u contact kunt opnemen met de persvoorlichters van Shell in Nederland.