Tweede leven voor afval

Afval verbranden is niet nodig, het is ook bruikbaar als grondstof voor chemicaliën. Dat scheelt in de CO₂-uitstoot en brengt de circulaire economie een stap dichterbij. Dat is het idee achter Waste to Chemistry, één van de drie projecten in het Rotterdamse havengebied die helpen de CO₂-emissie op korte termijn te reduceren.

Een consortium van Air Liquide, AkzoNobel Specialty Chemicals, het Canadese Enerkem en het Havenbedrijf Rotterdam is in februari begonnen met het voorbereiden van de bouw van een fabriek in de Botlek. Die zal 360.000 ton afval kunnen omzetten in 220.000 ton van de chemische 'bouwsteen' methanol. In de loop van dit jaar neemt het consortium een definitieve beslissing over de bouw van deze fabriek, die naar schatting tweehonderd miljoen euro gaat kosten en zal helpen de CO₂-uitstoot met 300.000 ton per jaar te verminderen.

Nieuw leven

“Het koolstofhoudende afval verbrand je niet, maar vergas je tot synthesegas, een mengsel van koolmonoxide en waterstof. Als je er nog wat waterstof aan toevoegt, kun je het mengsel met behulp van een katalysator omzetten in methanol. Die vormt een uitgangsstof voor de productie van diverse chemicaliën en kunststoffen, zoals polyurethaan en PET”, verklaart Marco Waas, Director RD&I and Technology van AkzoNobel Specialty Chemicals. “De koolstof uit het afval eindigt dus niet als kooldioxide in de lucht, maar begint aan een nieuw leven en vervangt zodoende ook de koolstof uit fossiele bronnen. Daarom kan dit project wel eens de start inluiden voor de circulaire economie in de chemie.”

“Met dit afval kun je normaal niets meer, behalve het verbranden”, vervolgt Waas. “Het blijft over als je uit huishoudelijk afval de composteerbare componenten en metalen haalt. Dan bevat het nog wat organisch materiaal en plastics. Die 360.000 ton komt overeen met het jaarlijkse afval van 700.000 huishoudens. Aan dit afval kun je eventueel organisch afval toevoegen, dat bedrijven niet op een andere manier kunnen gebruiken”, aldus Waas.

Methanolfabriek

Waas heeft vertrouwen in de vergassingstechnologie van Enerkem: “In de jaren negentig zijn ze al al begonnen met de ontwikkeling daarvan. Ze bouwden kort na 2000 een proefinstallatie en zorgden daarna dat de vergasser werkte. Ten slotte realiseerden ze ook de methanolproductie.” In het Canadese Edmonton draait nu naar tevredenheid een methanolfabriek met een capaciteit van 35.000 ton per jaar. Het bedrijf weet aan welke eisen het afval moet voldoen en het kan schoon synthesegas leveren. “Deze technologie biedt perspectief voor verwerking van grote volumes afval. In Nederland komt jaarlijks zes miljoen ton afval vrij, daarvan kun je in principe 4,5 miljoen ton chemicaliën en kunststoffen maken, dat bespaart de uitstoot van zes miljoen ton CO₂”, stelt Waas.

Hij legt uit, dat het project in Rotterdam voor AkzoNobel Specialty Chemicals om drie redenen interessant is. “Reden één – methanol is voor ons een platformmolecuul, waarmee we de productie kunnen vergroenen van onder meer dimethylether in Rotterdam en monochloorazijnzuur in Delfzijl. Reden twee – voor de productie uit syngas is ook waterstof nodig. Bij onze chloorproductie in Rotterdam komt ook wat waterstof vrij, die we hiervoor kunnen gebruiken.

Air Liquide levert de rest van de benodigde waterstof. Daarnaast is waterstof voor ons van strategische betekenis. We hebben al veel ervaring met elektrolyse in onze chloorfabriek. Daarom ligt het voor de hand dat we in de toekomst ook met behulp van elektrolyse en duurzame elektriciteit groene waterstof gaan produceren. Reden drie - deze technologie gaat waarschijnlijk een belangrijke rol spelen bij de transitie van het chemiecluster in Rotterdam.”

Geen marathon maar steeplechase

Alle vier de partners steken geld in de Rotterdamse fabriek. De Rabobank regelt de rest van de financiering. “Binnen enkele maanden is de engineering klaar. Dan kunnen we vergunningen aanvragen en richten we een joint venture op. Wanneer alles rond is, weten we nog niet precies. Het is complex: de weg ernaartoe is geen marathon maar een steeplechase (wedren met hindernissen/red).

Verschillende partijen zijn erbij betrokken, inclusief de overheid. Verder wachten we op het afkomen van een financiële regeling van de regering voor CO₂-besparingen. Een regeling die niet gerelateerd is aan energiebesparing, maar aan besparingen bij de productie van chemicaliën en materialen. Mogelijk zal ons project als proef gaan fungeren voor zo'n nieuwe regeling. Na de zomer nemen we een definitieve beslissing over de bouw van de fabriek”, aldus Waas.