Vol gas naar Genua
De uitlaatgassen van het internationale vrachtverkeer vallen buiten de statistieken, maar dat maakt het vervoer niet schoner. Transporteurs zoeken naar wegen om duurzamer te opereren. De mogelijkheden om over te schakelen op vloeibaar aardgas (LNG) zijn steeds groter. En: “Het rijdt net als diesel.”
Door Erik te Roller op 15 jan. 2020
Wie in de vakantie naar het zuiden rijdt, vraagt zich misschien weleens af of die karavanen met zware vrachtauto’s op de snelweg ook schoner kunnen rijden. Het antwoord is ‘ja’, sterker: het kan nu al. Er rijden al enkele honderden trucks op LNG, en die zijn net zo krachtig als dieseltrucks en halen op één volle tank met gemak Genua of Barcelona, maar dan veel schoner en stiller. En rijden op LNG, oftewel vloeibaar gemaakt aardgas, is ook nog eens goedkoper.
Enkele transportbedrijven in Nederland rijden al met LNG-trucks, andere overwegen erop over te gaan. Ze willen duurzamer opereren en kunnen met LNG-trucks ook eenvoudig voldoen aan de aangescherpte Europese emissienormen voor vrachtvervoer. Verder zullen ze in de nabije toekomst gemakkelijker financiering kunnen krijgen voor LNG-trucks dan voor dieseltrucks. De Nederlandse financiële sector wil namelijk ook zijn steentje bijdragen aan de klimaatdoelen en overweegt vanaf 2022 minder te lenen aan bedrijven die hun CO2-uitstoot niet tijdig terugdringen.
LNG zit daarom in de lift. Langs belangrijke transportroutes naar het zuiden en oosten bieden steeds meer tankstations van Shell en andere maatschappijen het vloeibare gas aan als brandstof, waardoor LNG-vrachtwagens zonder problemen naar Spanje, Italië of Polen kunnen rijden en vice versa.
LNG staat voor liquified natural gas, afkomstig uit overzeese landen. Dat landt per schip aan bij de Gate Terminal bij Rotterdam en gaat van daaruit per trailer naar de tankstations die ook diesel leveren voor het vrachtverkeer.
Lagere CO2-emissie
“Transportbedrijven zien de noodzaak om hun CO2-emissies te verminderen”, zegt Alex van den Adel, Business Development Manager LNG bij Shell. “Ze kunnen dat doen door betere logistieke planning, door meer lading per rit mee te nemen en door LNG in te zetten als brandstof. Met LNG stoten de trucks ook minder fijnstof, stikstofoxide en zwaveldioxide uit en produceren ze minder geluid dan dieseltrucks, wat prettig is voor de chauffeurs en de omgeving. Hierdoor zijn ze ook geschikt om tijdens venstertijden* producten af te leveren in binnensteden, bij winkels en horeca. Voor het zware vrachtverkeer op internationale routes telt vooral de tot 22 procent lagere CO2-emissie van LNG (van oliebron tot wiel). Fijn is ook dat het net zo snel te tanken is als diesel en dat een truck op een volle tank 1.000 tot 1.600 kilometer kan rijden.”
LNG is een tussenoplossing, want om het doel te halen van geen CO2-uitstoot in 2050, moet meer gebeuren. Dat kan met bijvoorbeeld bio-LNG. Shell geeft leiding aan een consortium dat het Europese project Bio LNG Euronet uitvoert. Doel is LNG gemengd met bio-LNG aan te bieden bij 39 tankstations in Europa. “We zijn druk aan het bouwen. De eerste twee stations zijn al opgeleverd, respectievelijk in Rekkem in België en Hamburg in Duitsland. Er komt een derde station in Antwerpen en een vierde bij Lehre in de buurt van Hannover”, licht Van den Adel toe. De Europese Commissie subsidieert Bio LNG Euronet vanuit het programma voor logistiek en infrastructuur: Connecting Europe Facility (CEF).
Ook de truckfabrikanten Iveco en Scania nemen deel aan het project. Zij bieden de komende tijd tweeduizend trucks aan met motoren die op LNG kunnen draaien. Verder levert de Nederlandse firma Nordsel de bio-LNG. “In het begin voegen we een kleine hoeveelheid bio-LNG toe, maar naarmate meer bio-LNG beschikbaar is en de ervaringen daarmee goed zijn, verhogen we het gehalte. Zo is de netto CO2-uitstoot van het zware transport steeds verder omlaag te brengen”, verklaart Van den Adel.
“Rijdt net als diesel”
Transportbedrijf Kivits, gespecialiseerd in de distributie van groente en fruit, heeft inmiddels twaalf LNG-trucks op de weg. “Aanvankelijk was ik sceptisch”, zegt directeur-eigenaar Rob van Opzeeland. “Maar onze chauffeurs, die in twee ploegen 20-24 uur per dag rijden, zijn er heel blij mee. Het tanken gaat goed, de motoren maken minder geluid en het rijdt net als diesel. De kosten zijn per saldo lager, maar daar doen we het niet alleen voor. We doen het ook voor de wereld, waarop we zuinig moeten zijn.”
Uitstoot van fijnstof en stikstofoxiden
Nieuwe LNG-trucks voldoen met hun emissies van fijnstof aan de jongste Euro VI-norm uit 2014 en aan de Amerikaanse EPA-norm. Met hun emissies van stikstofoxiden voldoen ze zelfs ruimschoots aan deze normen. Ook bij korte ritten halen ze beide normen. Hierbij verschilt de uitstoot van fijnstof en stikstofoxiden van nieuwe dieseltrucks en van LNG-trucks onderling maar weinig.
Transporteurs delen ervaringen
Een andere transporteur, Don Trucking in Ulft, beschikt al over 160 op LNG rijdende trekkers. Directeur-eigenaar Don de Jong verwacht dat het bedrijf binnen vijf jaar helemaal van diesel op LNG overgaat. “Eerst waren de pk’s te laag, maar dat probleem is opgelost. Met 460 pk beschikken de trucks over voldoende vermogen en na een tankbeurt kunnen ze 1.600 kilometer afleggen, zodat de actieradius geen enkel probleem is”, vertelt De Jong. Een voordeel vind hij ook, dat de brandstof LNG niet te stelen is. Hij is zo enthousiast over LNG, dat hij vorig jaar het initiatief heeft genomen een LNG Trucking Community te lanceren waar transporteurs hun ervaringen met LNG kunnen delen.
Vormen elektrische trucks niet een nog schoner alternatief? Van den Adel: “Momenteel zijn die meer geschikt voor stadsdistributie, omdat ze een beperkte actieradius hebben en het opladen relatief veel tijd kost. Voor het zware transport heb je trucks nodig, die qua vermogen niet onderdoen voor dieseltrucks en zoveel mogelijk op de weg zijn. Daarom is LNG voorlopig het enige alternatief voor een trekker met oplegger en de kostprijs per kilometer is ook nog eens lager.”
Duurder én voordeliger
Een LNG-truck is nog wel duurder in aanschaf dan een diesel-truck en ook duurder in onderhoud. Daar staat tegenover, dat de brandstof goedkoper is dan diesel, onder meer vanwege lagere accijns. “Op de brandstof ksun je daardoor twintig procent aan kosten besparen. Daarmee verdien je de extra investering in een LNG-truck weer terug”, licht Van den Adel toe.
“Doordat de verschillen tussen accijns op diesel en op LNG in België en Frankrijk groter zijn dan in Nederland, is het daar nog aantrekkelijker over te gaan op vloeibaar aardgas”, vervolgt hij. “In die landen is dan ook grote interesse voor LNG.”
Rijden op LNG staat in het Klimaatakkoord genoemd als één van de mogelijkheden om de CO2-uitstoot van het verkeer omlaag te brengen. De Nederlandse overheid kijkt naar mogelijkheden om dit te stimuleren. Van den Adel heeft goede hoop dat de overheid het gebruik van LNG voor zwaar transport daadwerkelijk zal gaan stimuleren. “Bijzonder is vooral, dat je met LNG niet alleen de CO2-uitstoot flink vermindert , maar er ook geld mee bespaart”, concludeert Van den Adel.
Steeds meer LNG-stations
In 2015 opende Shell zijn eerste LNG-tankstation in de Rotterdamse Waalhaven. Daarna kwamen er LNG-tankstations bij in Amsterdam, Pijnacker, Waddinxveen, Waalwijk en Eindhoven. In België is LNG te tanken in Herstal, Maasmechelen en Rekkem en in Duitsland bij Hamburg en binnenkort bij Hannover. Er volgen nog meer stations in België en Duitsland. Daarbij komen nog de 39 stations van Bio LNG Euronet. De tankstations liggen langs de corridors van Rotterdam en Antwerpen via Duitsland naar het oosten en van Amsterdam via Gent of Brussel naar het zuiden. In de Europese landen bieden ook andere maatschappijen LNG aan. In totaal zijn er nu zo’n 180 LNG-tankstations in Europa, waarvan 25 in Nederland.
LNG is vloeibaar bij -162º Celsius en lager. Toch is het niet nodig de tank van een LNG-truck apart te koelen, omdat steeds een klein beetje van de vloeistof overgaat in gas dat naar de motor gaat. Het verdampen kost warmte die aan de vloeistof wordt onttrokken, waardoor die koud blijft bij een druk van ongeveer negen bar. Als de truck stilstaat, bijvoorbeeld tijdens het weekeinde, dan warmt de vloeistof langzaam op en neemt de druk toe. Dat is geen probleem, want de tank kan een druk van zestien bar hebben. Zal de truck een week of langer niet in gebruik zijn, dan is het verstandig de LNG te laten innemen door een LNG-tankstation. Anders zijn er de nodige veiligheidsvoorzieningen die zorgen dat LNG geen gevaar oplevert.
* Venstertijden zijn de door gemeentes bepaalde tijdstippen waarop vrachtwagens winkels in bepaalde gebieden mogen bevoorraden/red.
