Zes vragen over de afbouw van de gaswinning in Groningen

1. Waarom is besloten om de gaswinning versneld te beëindigen? 

In 2018 besloot de Minister van EZK om het Groningen-gasveld nog sneller dan afgesproken te sluiten, namelijk in 2022/2023 in plaats van in 2030, omdat met het stoppen van de gaswinning in Groningen de aardbevingsproblematiek bij de bron wordt aangepakt. 

2. Hoeveel heeft Shell de afgelopen decennia verdiend aan de gaswinning in Groningen? En hoeveel heeft het de Staat opgeleverd?

Er werd tussen 1963 en 2020 circa 429 miljard euro verdiend (gecorrigeerd voor inflatie) aan het gas uit Groningen. In totaal ontving de Staat gedurende deze periode circa 85% van deze opbrengsten. De overige 15% ging naar de aandeelhouders van NAM. Zie hier meer info.

3. Wie voldoet de kosten die samenhangen met aardbevingen in Groningen?

Deze kosten komen, via de Maatschap Groningen, voor rekening van de samenwerkende partijen: NAM, EBN en daarmee dus de Staat. Alle betrokken partijen zijn het eens dat de bewoners van Groningen de aardbevingsschade vergoed zullen krijgen. In juni 2018 sloot de Minister van Economische Zaken en Klimaat een Akkoord op Hoofdlijnen met de aandeelhouders van NAM. NAM blijft betalen voor de schades waarbij aandeelhouders Shell en ExxonMobil garanties bieden dat NAM voldoende in kas heeft om dat te kunnen financieren. Vanaf 2018 is het wettelijke heffingenregime van toepassing op de inkomsten uit het Groningenveld. Hierdoor ontvangt de Staat vanaf 2018 ongeveer 70% van de opbrengsten en betaalt de Staat ook ongeveer 70% van de kosten. NAM en haar aandeelhouders staan ‘op afstand’ van de schadeafhandeling en van de versterkingsoperatie. Dit wordt nu door de overheid uitgevoerd. Shell onderstreept hoe belangrijk het is dat schade goed wordt afgehandeld. En dat juist de huizen die onveilig zijn op basis van de nieuwste wetenschappelijke inzichten met voorrang worden versterkt. Dit is belangrijk voor de veiligheid van de Groningers, benadrukt ook het Staatstoezicht op de Mijnen.

4.  Wat betekent dit voor de toekomst van NAM?

NAM is veel meer dan alleen de producent van aardgas uit het Groningenveld. Zo wordt ook aardgas gewonnen uit kleine gasvelden in ons land en op zee. Daarnaast slaat NAM aardgas onder de grond op, om voldoende aardgas beschikbaar te hebben op momenten dat de vraag heel groot is, bijvoorbeeld tijdens een koude winter. Vroeger was dit vooral aardgas uit Groningen, vanaf dit jaar zal dat vooral geïmporteerd aardgas zijn. De ondergrondse gasopslag wordt heel belangrijk als buffervoorraad, wanneer het gasveld van Groningen straks zal zijn gesloten en Nederland veel aardgas moet importeren. 

5. Wat vindt Shell van de arbitrages tussen NAM en de Staat over aardbevingskosten?

NAM staat sinds enkele jaren ‘op afstand’ wat betekent dat NAM niet langer betrokken is bij het beleid en uitvoering van de schadeafhandeling. De overheid vergoedt de schade aan de burger en brengt vervolgens NAM deze kosten in rekening. Hierover zijn tussen de overheid en NAM duidelijke afspraken gemaakt. De bijdrage van NAM is beperkt tot het betalen voor schade ten gevolge van de aardbevingen en voor het versterken van huizen en gebouwen in relatie tot veiligheid. Helaas is het voor NAM nu niet mogelijk om voldoende inzicht te krijgen in de kosten die bij NAM in rekening worden gebracht. Daarom heeft NAM recentelijk aangekondigd met de overheid in arbitrage te gaan over de kosten van schade en versterken, zodat duidelijk wordt waar de aansprakelijkheid van NAM eindigt en overgaat in verantwoordelijkheid of keuzes van de Staat. 

6. Wil Shell nog aan NAM en Groningen verdienen?

Shell heeft het in Groningen verdiende geld in de Nederlandse economie geherinvesteerd. In de jaren tachtig gebeurde dit op basis van het met de regering gesloten ‘Herenakkoord’. De totale investering van Shell in Nederland gedurende de periode 1981-2018 was ca 26 miljard euro; de inkomsten uit Groningen bedroegen voor Shell ongeveer 23 miljard euro (gecorrigeerd voor inflatie). De afgelopen jaren heeft NAM, zoals afgesproken, geen dividenden meer uitgekeerd aan haar aandeelhouders Shell en ExxonMobil. Mocht Shell ooit nog dividend van NAM ontvangen, dan wil Shell dat geld herinvesteren in de energietransitie in het noorden. 

Deze Q&A is oorspronkelijk geplaatst op 26 mei 2020 en aangevuld op 19 mei 2022