
De weg van waterstof
01 jun. 2022
Thuis gebruikt Bas de energie van de zon voor de stroomvoorziening van zijn huis. Op zijn werk gebruikt hij de zonne-energie om er waterstof mee te maken. Een aantal jaar terug heeft Bas zijn eigen huis mede-ontworpen. Het doel: een energieneutraal huis. Zo heeft hij een warmtepomp en inmiddels 34 zonnepanelen. “Ik vind het leuk dat ik mijn persoonlijke interesse voor de energietransitie kan toepassen in mijn werk.”
Wat heb je in je hand?
“Een mini-elektrolyser. Een elektrolyser is een apparaat dat onder invloed van stroom water splitst in zuurstof en waterstof. Het linker buisje voert de gemaakte waterstof af, het rechter buisje de zuurstof.”
Aan welke oplossing werk je mee?
“De samenleving gaat steeds meer waterstof gebruiken, en dan het liefst de groene variant. Om groene waterstof te produceren zijn elektrolysers nodig. Deze apparaten bestaan al heel lang, alleen hoe we ze op zeer grote schaal kunnen toepassen en hoe ze reageren op de fluctuaties in het aanbod van groene stroom is nog redelijk nieuw. Hoe kunnen we de opbrengst optimaliseren, hoe blijft onderhoud en down-time zo laag mogelijk en wat gebeurt er als zo’n opstelling een jaar heeft gedraaid? Mijn werk zorgt ervoor dat de kosten voor grootschalige productie van groene waterstof omlaaggaan en dat de efficiëntie van elektrolysers omhooggaat.”
“Eerder dit jaar hadden we een mooie primeur. De eerste vlucht waarin 500 liter duurzame synthetische kerosine werd bijgemengd werd door KLM uitgevoerd. De waterstof voor die kerosine heb ik geproduceerd. “
Wat doe jij precies? En waarom?
“Ik bedien de elektrolyser die op het terrein van ETCA staat. Ik bekijk bijvoorbeeld hoe snel het apparaat op de productiecapaciteit zit en of dat ook sneller kan. Als het apparaat er een half uur over doet om op te starten terwijl de zon volop schijnt is dat zonde. Ook bekijk ik de kwaliteit van de waterstof die we produceren. Wat gebeurt er met de waterstof als de elektrolyser op een bewolkte dag op lage capaciteit draait? Zit er dan meer of minder water in de waterstof? Waterstof moet aan allerlei specificaties voldoen zodat het geschikt is voor de brandstofcel in een waterstofvoertuig. Daarnaast moeten wij aantonen dat de integratie tussen elektrolysers met groene stroom ook gaat werken als we het 2000 keer groter gaan doen. Dit onderzoek geeft bevestiging dat een project veilig, technisch en economisch haalbaar is.”
Met wie werk je samen?
“Met bijvoorbeeld SINTEF, een Scandinavisch kennisinstituut. Zij coördineren een consortium waar Shell ook onderdeel van is. In dit consortium bekijken we nieuwe materialen zoals katalysatoren en membranen met als doel de efficiëntie van elektrolysers te verbeteren. Een ander voorbeeld is ISPT Hydrohub. Via hun projecten kunnen we nieuwe ontwerpen voor opstellingen een maatje groter testen. Dat gaat allemaal over de technologie. Een voorbeeld van een project waar Shell op grote schaal groene waterstof gaat produceren is NortH2, daarin werken we samen met onder andere Gasunie en Groningen Seaports om uiteindelijk 1 miljoen ton groene waterstof per jaar te produceren. ”
Wat heeft de consument eraan?
“Meer groene waterstof betekent dat de industrie productieprocessen kan verduurzamen, waardoor alledaagse producten op een schonere manier gemaakt kunnen worden met minder CO2-uitstoot. Een ander voorbeeld is mobiliteit. In 2020 is het Shell-retailstation Den Ruygenhoek aan de A4 voorzien van een waterstofpomp en in 2021 heeft ook retailstation Westpoort in Amsterdam een waterstofpomp in gebruik genomen. Zo ontstaat langzaam maar zeker een netwerk van stations waardoor steeds meer auto’s, bussen en vrachtwagens op groene waterstof kunnen rijden.”

Waterstof kan op verschillende manieren een grote rol spelen in de energietransitie. Bijvoorbeeld om groene stroom op te slaan, in de industrie als bouwsteen voor alledaagse producten of voor transport van personen en goederen. Zogeheten 'groene' waterstof wordt met duurzame elektriciteit van wind of zon geproduceerd. ‘Grijze' waterstof wordt uit fossiele brandstof gemaakt; hierbij komt CO2 vrij. Dan is er nog een 'blauwe' variant. Hierbij gaat de vrijgekomen CO2 permanent in opslag, in bijvoorbeeld lege gasvelden op zee, waardoor de zo verkregen waterstof klimaatneutraal is. De elektrolyser van het ETCA produceert groene waterstof met stroom die wordt opgewekt door 168 zonnepanelen die speciaal hiervoor op het dak liggen.
Meer Shell
Waterstof
De industrie gebruikt waterstof nu al op grote schaal als bouwsteen voor alledaagse producten. Als deze waterstof ‘groen’ geproduceerd wordt, worden de eindproducten dus ook duurzaam.
Wereldprimeur: eerste passagiersvlucht met duurzame synthetische kerosine
Vliegen op duurzame, synthetische kerosine gemaakt van CO2, water en hernieuwbare energie. Kan dat? Ja, zo bewijzen Shell en KLM.
Waterstof
Waterstof speelt een sleutelrol bij het slagen van de Nederlandse energietransitie. En dan bij voorkeur groene waterstof, gemaakt met stroom uit wind of zon en zonder uitstoot van CO2.
Knappe handen
Handen uit de mouwen voor techniek. Shell-onderzoekers vertellen wat ze doen, waarom ze dat doen en wat u er straks aan heeft.