De transformatie van Europa’s grootste haven

Kranen op windenergie

Gedeelde pijpleidingen vormen slechts een van de bijna vijftig projecten van het Havenbedrijf die ondernemingen in de haven moeten helpen hun uitstoot te verlagen.

Terwijl ik verder langs de Nieuwe Waterweg rijd, kom ik bij de Thialf, een van de grootste kraanschepen ter wereld dat in Rotterdam overwintert voor onderhoud.

Vroeger gebruikte de Thialf dieselgeneratoren voor stroom aan boord. Dat is vandaag de dag anders. Aan de wal naast dit immense drijvende bouwwerk bevindt zich een zogenoemd e-house. Dit onopvallende gebouwtje fungeert als een enorme stekkerdoos, en voorziet het kraanschip van hernieuwbare stroom, opgewekt door windturbines die in de haven staan. Als de motoren van het schip niet draaien, hoeven de dieselgeneratoren niet aan, wat de uitstoot van CO2, stikstof en zwavel vermindert.

Verderop langs de Nieuwe Waterweg biedt de haven ook schonere en hernieuwbare brandstof voor de scheepvaart, waaronder de mogelijkheid om elektrische batterijen voor lichte binnenvaartschepen te wisselen.

Maar ondanks het feit dat batterijtechnologie snel verbetert, hebben mammoettankers die naar Rotterdam komen meer nodig dan zelfs de grootste batterijen in de nabije toekomst kunnen leveren.

Alternatieven zoals ammoniak, biobrandstoffen en waterstof zouden de scheepvaart in de toekomst ook kunnen helpen, maar deze brandstoffen zijn nog een lange tijd niet voldoende beschikbaar of commercieel levensvatbaar. Daarom kunnen schepen ook vloeibaar gas (LNG) in Rotterdam tanken. Deze LNG kan, van productie tot gebruik, minder CO2 en verontreinigende stoffen uitstoten dan zware stookolie.

Nieuwe werkwijze

Het succes van de verandering van de Rotterdamse haven hangt af van wát de haven doet, maar evenzeer hóe het gebeurt. En die werkwijze is veranderd. Het Havenbedrijf Rotterdam beperkte zich eerst tot kades onderhouden, nieuwe bedrijven aantrekken en ervoor zorgen dat schepen veilig konden navigeren.

Dat veranderde in 2004, toen de haven plannen ontwikkelde om uit te breiden door nieuwe faciliteiten en infrastructuur in de Noordzee aan te leggen. Dit gecompliceerde project vereiste samenwerking met een groot aantal verschillende overheden, bedrijven en organisaties. En dat duurde lang.

“Bij de havenautoriteit vonden we dat het te lang duurde”, zegt Castelein. “We vroegen aan de overheid om ons de kar te laten trekken. Tot onze verbazing, gingen ze akkoord. Dit veranderde onze werkwijze fundamenteel. In het verleden was het onze plaats om anderen te volgen. Nu leiden wij vaak het samenwerkingsverband.”

Ik neem afscheid van Castelein en denk aan de Pioneering Spirit, de gigantische containerschepen en de enorme veranderingen die nog moeten gebeuren. De havenautoriteit is pas net begonnen, maar ik verlaat de Rotterdamse haven in de overtuiging dat ik echte vooruitgang heb gezien in de transformatie van de haven.