Shell organiseert eerste leveranciersconferentie over de energietransitie 

Title: Opening Vol Energie Ondernemen

Duration: 18:47 minutes

Description:

{Shell bracht op 6 juli 2022 meer dan 500 ondernemers uit heel Nederland samen om kennis uit te wisselen over de energietransitie en te netwerken.}

{ Marjan van Loon (president-directeur Shell Nederland), Jacco Vonhof (voorzitter MKB Nederland) en Cees Oudshoorn (algemeen directeur VNO-NCW) openen het eerste leveranciersevenement.}

{Visual transition/change, e.g. Split screen, video footage, etc.}

{Setting with four people on stage with Vol Energie Ondernemen on background.}

{Opening Vol Energie Ondernemen} Transcript

Fijn dat jullie er zijn deze ochtend. Marjan jij begon vanochtend al met een aantal keer pers te woord staan, wat press releases, interessante dag natuurlijk vandaag van alles gaande. Maar misschien goed; waarom zijn we hier bij elkaar?

Goedemorgen allemaal, heel leuk om iedereen te zien want dit is best een uniek evenement. We zijn hier twee jaar mee bezig geweest, we hebben het in Nederland heel vaak over groot en klein. We doen het samen. We hebben het vaak over BV Nederland, ecosystemen, en toen dachten we: waarom brengen we niet iedereen met wie wij partneren eens een keer bij elkaar om elkaar te ontmoeten. Heel veel mensen kennen Shell. Je kent alleen de accountmanager of één van je tegenpartijen of je geeft als bloemist of bakker iets af bij de receptie. Of je kent het alleen in het systeem. Laten we elkaar nou eens echt ontmoeten en zien met wie wij allemaal zakendoen.

Ik denk dat dat na COVID heel fijn is om elkaar weer te ontmoeten. En zeker in deze energietransitietijd. Wij zijn als bedrijf heel druk bezig met veranderen. Daar hebben we gesprekken over met al onze toeleveranciers, met al onze partners. Maar we merken dat iedereen daarmee bezig is, dus we zijn ook heel nieuwsgierig naar wat gebeurt er bij jullie binnen het bedrijf ? Heb je producten en diensten die ons kunnen helpen in deze grote transitie? En omgekeerd, kunnen wij jullie helpen? Kunnen jullie elkaar helpen? Hoe kunnen we elkaar inspireren? Dus ja, een uniek evenement om elkaar tegen te komen en met elkaar in gesprek te gaan.

Ja, want jullie kunnen niet zonder alle mensen die hier zitten, om het kort door de bocht te zeggen. Dus misschien goed om nog het woordje van dank uit te spreken natuurlijk aan iedereen.

Ja zeker, kijk heel veel mensen zeggen Shell doet een groot project, vandaag zijn we gelukkig ook weer heel mooi in het nieuws met de aankondiging van de grootste waterstoffabriek van Europ. Dan komt Shell in het nieuws maar kijk wij bedenken het, wij betalen het vaak ook wel. Maar het wordt natuurlijk gebouwd door heel veel andere bedrijven waar wij zaken mee doen. Met wel zo’n 2700 Nederlandse bedrijven. Heel veel daarvan is MKB, dus die hebben we keihard nodig met kennis, kunde, handjes, services en dus ja we zullen het samen moeten doen. Een woord van dank aan al die mensen die Shell succesvol maken.

Applausje voor hen natuurlijk. Jacco, dan ga ik even naar jou want wat is het belang van energietransitie bij NKB Nederland?

Ja, ik denk dat voor elke ondernemer op dit moment duurzaamheid, en de transitie die daarbij hoort is onontkoombaar. Dus het is heel belangrijk. Ik denk dat heel grote groepen in het MKB ook al druk bezig zijn. We hebben enorme koplopers.

Ik weet zeker dat er een heel aantal van hen ook hier in de zaal zal zitten maar voor dat hele brede peloton van het MKB staan er nog wel een paar stevige uitdagingen. Je merkt dat, aan de ene kant helpt het natuurlijk als we koplopers hebben en een partij als Shell die daar natuurlijk ook toe uitdaagt, een overheid die regels maakt. Maar je ziet dat heel veel ondernemers wel een beetje vastzitten in de tijd waarin we nu leven.

De corona is nog net achter de rug. Veel impact op vermogen van bedrijven, schulden. We hebben nu een oorlog met alle gevolgen van dien, en daarnaast ook nog eens de prikkels om versneld die verduurzaming te doen. Je ziet dat voor veel ondernemers dat financieel lastig is, en dat er in die regelgeving ook vaak nog wat te verbeteren valt.

Er zitten hier en daar nog wat perverse ideeën in en ik denk dat wij vanuit MKB Nederland en vanuit ook VNO volop op de bal moeten om ervoor te zorgen dat die ondernemers gezond die toekomst in kunnen.

Ja, aan jou om je hier even bij aan te sluiten bij deze prachtige woorden natuurlijk.

Ik denk dat waar Marjan mee begon, is denk ik de spijker op zijn kop. Niemand kan het alleen, de overheid kan het zeker niet alleen maar ook het bedrijfsleven kan het niet alleen.

Maar met elkaar kunnen wij het wel. Er werd gesproken over teamsport. Het is ook teamsport. Grote bedrijven kunnen een geweldige trekkracht zijn, een geweldig vliegwiel zijn maar niet zonder het innovatieve MKB, zonder al die toeleveranciers die mee moeten en mee willen juist.

Want dat is juist het punt. Ze willen allemaal mee. Dat is wat wij nu ervaren. Ervaren dat die verduurzaming echt in het ondernemerschap helemaal verankerd is op dit moment. Als je dat allemaal bij elkaar brengt, dan hebben we een succesnummer en kunnen wij als bedrijfsleven als ondernemend Nederland, zoals wij hier ook bij elkaar zitten kunnen wij deze energietransitie leiden en laten zien dat dat in Nederland een succes kan worden.

Ja, zijn dat geluiden die je hoort? Is het echt al verankerd of moet iedereen eraan?

Nee, de condities moeten worden gecreëerd natuurlijk maar daar praten we ook heel veel met overheden over. Dat is altijd zo, want dat is ons dagelijks werk. Om het mogelijk te maken, het is ook een transitie dus we moeten niet bijvoorbeeld de vergunningverlening blijven doen alsof het de status quo is van vandaag. Het is een systeemtransitie om maar een groot woord te gebruiken. Dat impliceert dat je een vergunningverlening die acht, negen of tien jaar duurt is veel te lang. Dat moeten we inkorten. Daar spreken we over.

De bedrijven moet het mogelijk worden gemaakt om waar dan ook uit de wereld hun vakkrachten te halen. We hebben arbeidsmarkt krapt. Als de overheid vervolgens bereid is om te faciliteren, om te zorgen dat de regelgeving goed is, dan kunnen wij dat met elkaar doen. Daar zijn geweldige voorbeelden van. Als ik nu al zie wat er aan plannen zijn die echt tot executie gebracht kunnen worden. We moeten nu niet meer praten over plannen. Wwe moeten nu in de uitvoering komen.

Kun je er een paar noemen?

We zijn nu in Nederland koploper ten aanzien van de laadpalen om maar iets te noemen we hebben. 3x zoveel laadpalen in Nederland dan Frankrijk. Frankrijk is toch een iets groter land zou ik zeggen geografisch gezien. Wij hebben 3x zoveel laadpalen. We hebben qua zonnepanelen op onze daken zijn wij ook koploper. Dus het gebeurt.

De industrie heeft plannen waardoor het mogelijk is om, als alle condities goed worden gecreëerd, in 2040 al door die energietransitie te gaan. Dat hebben we laten doorrekenen door experts en dat geeft zoveel enthousiasme en zoveel moed dat we dat ook kunnen. We hebben nu een coalitieakkoord van het kabinet wat daar ook middelen voor ter beschikking stelt als het nu niet gaat, als het nu niet kan, dat moeten we ook met elkaar lerern. Dan gaat het nooit meer.

Nederland kan een paradepaardje zijn op het terrein van industrietransitie. Een de industrie.kan in Nederland blijven en alle toeleveranciers uiteraard ook. Dat willen we.

Ja Jacco ik zie je wel aandachtig knikken. Een mooi streven natuurlijk. Je bent zelf ook MKB’er. Hoe ervaar jij het?

Ik denk dat Cees de spijker op zijn kop slaat. Dat is natuurlijk ook het werk dat vanuit de Malietoren gebeurt. Zorgen dat we de opgaven die er zijn, dat we die goed doen. Het enthousiasme van ondernemers, ik ben er zelf een, zijn over het algemeen dwangmatig positieve mensen. Is wel eens lastig in deze tijd, maar we zijn het wel. Dus we staan elke dag op met het idee, hoe gaan we het beter maken? We gaan het beter doen. Natuurlijk word je af en toe geconfronteerd met een omgeving, met een werkelijkheid, die verandert en daar moeten we wat aan doen. Wat mijn taak naar het MKB toe is, is om zaken duidelijk te maken. Er zijn heel erg veel MKB’ers. Ik roep wel eens, MKB is de norm, dus denk nou ook na over de stappen die je wilt nemen als samenleving waarbij je bedrijven aanspreekt op hun maatschappelijk rol maar dat je ze ook de kans geeft, handelingsperspectief, om dat te doen.

Een voorbeeld. Vorige week heb ik een petitie aangeboden in de tweede kamer aan een vaste kamer commissie over de bestelauto’s. Ik denk, weet zeker, dat er heel veel mensen hier voor hun werk bestelauto’s nodig hebben. Dat zijn rijdende gereedschapskisten. Nu heeft het kabinet bedacht, we willen vergroenen dus we moeten elektrische auto’s gaan rijden. Dat vind ik op zich een slimme gedachte. We hebben een doel gesteld. Nu is er iets bedacht over de BPM. Over bestelauto hoef je geen BPM te betalen, dit is een luxebelasting voor personenauto’s. Een bestelbus, daar zitten wel twee personen in, maar voor de rest is het stenen, hout en gereedschapskisten. Men wil nu BPM gaan heffen. Dan wordt die bestelauto op diesel 11 duizend euro duurder van. Voor een ondernemer die vijf auto’s heeft, en dat is je verdienmodel met vijf mensen daarin, ja is dat heel veel geld. Dan gaan die ondernemers waarschijnlijk het elektrische alternatief wel nemen. Wat niet goedkoper is by the way, maar dat is nog tot daaraan toe. Want het is duurzamer. maar zijn die auto’s beschikbaar? We hebben er negenhonderd duizend in Nederland rijden op diesel. Vervolgens is er die laadinfrastructuur, die wij heel goed hebben, maar is die dan nog wel voldoende? En nog veel belangrijker: is de actieradius van zo’n bestelbus met bepakking, is die wel groot genoeg om naar Pernis te rijden en terug? Nou ik kan je vertellen, is ongeveer 180 kilometer, dus alles buiten de 80 kilometer krijgt dus al een probleem.

Allemaal voorwaarden waaraan dus nog niet is voldaan. Dan ga je wel de prijs verhogen, maar het alternatief is niet beschikbaar. Wat gaat een ondernemer dan doen? Die gaat niet een nieuwe betere diesel kopen met schonere motor. Nee, die laat zijn oude diesel veel langer doorrijden. Ja, dat is verlies, dat is geen winst. Daar wordt niks duurzamer van en de prikkel is weg.

Dat moet ik af en toe uitleggen aan het kabinet en dan zeggen wees nou verstandig. Bedenk een ander systeem zodat die ondernemer die echt wel naar die elektrische mobiliteit toe wil, dat die de positieve prikkels ziet en ook als die kan gaat veranderen, Maar doe het nou niet op deze manier. Dan trek je eigenlijk alleen ondernemers heel veel geld uit de portemonnee, die ze verder ook niet kunnen gebruiken voor andere belangrijke investeringen die ze moeten doen.

Dit is een heel specifiek voorbeeld. Als ik het zo hoor dan merk ik een soort van verlamming daarin dat we geen keuzes maken, maar het gaat ook dermate snel op het moment. We hadden het er net ook al over dat er binnen de komende jaren zo veel gaat gebeuren dat die auto zich wel uitbetaald als je die nu al koopt.

Absoluut, dus vergis je niet. Wij zeggen niet: we moeten dit niet doen. Het is hartstikke belangrijk en ik denk dat veel ondernemers die ofwel met die actieradius uit de voeten kunnen of zelf ook hun duurzaamheidsdoelen willen halen, allang bezig zijn.,

Ik kijk naar mijn eigen bedrijf. Ik heb een schoonmaak bedrijf. Ik heb zo’n 150 van die bestelbusjes rijden. Bij ons is ongeveer een derde van al die auto’s al elektrisch geworden. Maar wel omdat het kan, en omdat het een goede beslissing was. Dus je moet ondernemers ook de ruimte geven de goede dingen te doen op het moment dat het logisch is dat je dat doet.

En dat geldt voor heel veel van dit soort zaken. Er zijn veel mooie subsidieregeling in Nederland om ondernemers te helpen, te stimuleren bij het verduurzamen van het pand, op zonne-energie over te gaan, hun productieproces te verbeteren. Dan moet je er als ondernemer er wel bij kunnen. En dan moet die regeling zo zijn dat je als kleine MKB’er ook daadwerkelijk gebruik kan maken van die faciliteiten. Dat vergeet de overheid nog wel goed in te regelen nou daar zijn wij voor.

Om hier op het podium te vertellen welke kansen er dan nu allemaal al zijn voor de ondernemer.

Jazeker.

Welke zijn er?

Als je kijkt naar die hele transitie. We gaan beginnen met een eerste dominante technologie. Dat zal zijn CCS, oftewel we gaan CO₂ onder de grond stoppen in de Noordzee. En dat gaan we denk ik ook voor het Ruhrgebied doen. We hebben daarbij een technologie waarbij, in een later stadium, we die CO₂ weer gaan gebruiken. Dan heet het CCU voor de deskundigen.

Maar dan doen wij iets wat ook weer een verdienmodel van Nederland kan worden, dat vertel ik tegen mijn Duitse collegas en die vraagt dan hoe moeten wij dat doen. En dan zeg ik, wij hebben de Noordzee, jullie hebben dat niet. Dus onder onze Noordzee, onder die lege velden kan die CO₂ worden opgeslagen, jullie CO₂. En dan kunnen jullie ook mee.

Voor de rest gaan we met waterstof aan de slag. De elektrificatie van de industrie is een geweldig groot perspectief. Je ziet dat waterstof op dit moment 4 tot 5 keer zo duur is als fossiele energie. Daar zou je voor moeten zorgen dat dat betaalbaar is voor ondernemers. Nederland kan dat niet in zijn eentje doen en vervolgens de ondernemers de rekening presenteren, dat gaat niet.

Daarover spreken we ook met het kabinet . Er is ontzettend veel geld voor uitgetrokken door het kabinet, gelukkig in dat coalitieakkoord. Ik hoop dat het kabinet nog even blijft zitten, dan kunnen we die plannen ook werkelijkheid maken. Nu gaat het erom dat we ze in uitvoering brengen. Dat geldt voor andere sectoren natuurlijk de bouw, de energiesector zelf en natuurlijk de landbouw.

Want wist u, dan ga ik toch een geheim vertellen, dat boeren met, in hun stallen, produceren NH3. Dat is ammoniak. Laat ammoniak nou de drager zijn, de transportdrager zijn van waterstof. Als je waterstof produceert in Saudi-Arabië komt het als ammoniak naar ons toe. Dus we hebben eigenlijk in Nederland via onze boerderij en onze stallen hebben we allemaal kleine waterstoffabriekjes.

Dat proberen we ook uit te leggen aan de politiek. Als je dat dan opvangt, dat heet ACU, ammonia capture and usage. Je vangt die NH3 af, en maakt er weer waterstof van. Dit gaat misschien wat te ver.

Wilde net zeggen. Wat is de kans voor de mensen die hier zitten? 

Dit is nog niet in uitvoering, maar we zijn er wel mee bezig om daarmee ook weer perspectief te bieden aan die sector. Handelingsperspectief voor ondernemers is cruciaal. Maar vandaag is denk ik cruciaal. Daarom vind ik dit event ook wel geweldig. I weet dat op dit soort events ontmoet je elkaar, je spreekt met elkaar, je komt tot allerlei nieuwe ideeën en gaat hier verrijkt weg. Want dat helpt die innovatie die we zo hard nodig hebben.

Jacco, wat wens jij voor deze ondernemers vandaag, welke kant zie jij?

Marjan begon net al, ruim twee jaar geleden benaderde jij ons. Eigenlijk moeten wij die keten waar we het altijd over hebben, die befaamde ecosystemen waar we allemaal jeuk van krijgen maar wel het feit dat Shell eigenlijk de optelsom is van al die ondernemers die ons beleveren die ons helpen met ideeën uitwerken die ons faciliteren. Die moeten we bij elkaar hebben.

Nou we hebben twee jaar corona gehad dus we hebben het er vaak over gehad. We hebben denk ik het evenement wel 23 keer opnieuw georganiseerd. Ik denk als ik hier zo rondkijk, zie ik wat hier in de zaal zit aan ondernemers. Dit zijn echt allemaal ondernemers daar ben ik heel blij mee.

Dan is dit de toekomst, maakt niet uit welke transitie maar we kunnen het samen doen. Dan is het superbelangrijk dat een bedrijf waar Shell nog steeds zo Nederlands als wat. Het kan wat mij betreft dat die ook hun koploperspositie pakken en ons meehelpt om verder te komen. Dus ik hoop dat het een heel mooie dag wordt voor iedereen.

Marjan aan jou als laatste, welke kans zie jij voor de ondernemers vandaag?

Ja ik denk, uit wat Cees en Jacco net al zeiden; er gebeurt heel veel om ons heen, we zijn ook best afhankelijk van anderen zoals de overheid. Maar wat ik geleerd heb is we kunnen elkaar ook heel erg helpen. We hebben het er net al over gehad zoals de bestelbusjes. We zijn met Karwei en Gamma overal laadpallen aan het leggen zodat iedereen binnen 5 minuten bestelbusjes op kan laden.

We zijn in gesprek met bedrijventerreinen en clusters zodat je de opgewekte energie zelf in je bestelbusjes kunt stoppen. Ik kijk heel erg uit na vandaag, naar ideeën die we met elkaar hebben over hoe kunnen wij nou elkaar helpen. Natuurlijk hebben wij de rest ook nodig buiten deze zaal maar hier zitten de entrepreneurs en de ondernemers. Die hebben allemaal wel ideeën als we daar met elkaar over in gesprek gaan dan komen daar misschien heel mooie initiatieven uit waarbij we gewoon kunnen doorpakken zelf en dat vind ik echt ondernemerschap.

Super. Dankjewel. Dankjulliewel voor deze officiële openingswoorden. Marjan, Jacco en Cees dankjewel dat jullie er waren.

Dankjewel.

Title: Vol Energie Ondernemen – Maike Akkers

Duration: 18:29 minutes

Description:

{Shell bracht op 6 juli 2022 meer dan 500 ondernemers uit heel Nederland samen om kennis uit te wisselen over de energietransitie en te netwerken.}

{Wat heeft Havenbedrijf Rotterdam geleerd over de energietransitie? Aan het woord is Maike Akkers, Programmamanager Energietransitie Infrastructuur bij Havenbedrijf Rotterdam.}

{Visual transition/change, e.g. Split screen, video footage, etc.}

{Maike Akkers on stage, Vol Energie Ondernemen on background.}

{Opening Vol Energie Ondernemen} Transcript

Meer geld. Naast mij staat al klaar Maike Akkers van Port of Rotterdam. Je bent programmamanager energietransitieinfrastructuur, een behoorlijke titel en deze sessie is helemaal voor jou, veel plezier.

Dankjewel. Welkom allemaal, harstikke leuk om hier te staan voor jullie in De Fabrique. Ja, zoals ik al geïntroduceerd ben ik hoef me niet meer voor te stellen maar ik ben van het havenbedrijf Rotterdam en ik wil ingaan op lessen die wij tot nu toe hebben geleerd van energietransitieprojecten.

Eerst even een kort beeld met wat kenmerken van de haven. Ik kan er heel veel over zeggen maar jullie kunnen het ook lezen maar wat voor mij belangrijk is om te zeggen is dat de Rotterdamse niet alleen zeg maar het haven industrieel complex is zoals je dat ziet zeg maar die tweeënveertig kilometer lang. Maar vooral ook een doorvoerhaven is, dus alle schepen die aankomen met producten dus eigenlijk het gross gaat door naar de rest van noordwest Europa.

Er blijft maar een heel klein beetje in Rotterdam, dat zegt ook iets over de opgave die we hebben want alles wat we doen in Rotterdam is eigenlijk maar een fractie van het hele systeem. We zijn als havenbedrijf sinds eigenlijk het klimaatakkoord van Parijs druk bezig met energietransitie. Best een ambitieus doel wat we heel graag willen bereiken en daarom is een energietransitiestrategie bedacht en die bestaat uit vier pijlers. Ik ga het even heel kort toelichten.

De eerste pijler is efficiëntie in infrastructuur, dat is meteen de pijler waar ik zelf verantwoordelijk voor ben, en dat betreft eigenlijk alle infrastructuur aanleggen, alle randvoorwaarden zodat de bedrijven in Rotterdam ook kunnen verduurzamen. Dus het gaat heel veel over nieuwe kabels en leidingen om de fossiele industrie wat nu de Rotterdamse haven toch nog voor een heel groot deel is, te kunnen transformeren naar hernieuwbare industrie.

De tweede pijler die sluit erop aan door alle kabels en leidingen kunnen dan nieuwe energiestromen gaan, dus als de bedrijven ook echt gaan transformeren dan zal er ook nieuwe energie moeten zijn. Dan moeten we denken aan de elektriciteit die schoner wordt of de windparken op zee, in de windparken op zee. Maar ook groene waterstof die gehaald wordt met schepen uit verre landen en dan naar Rotterdam gaat.

De derde peiler die vind ik zelf het meest ambitieus en dat is echt helemaal gaan naar een circulaire haven, dus alle brandstoffen en grondstoffen, alles wat in de haven gebruikt wordt, geproduceerd, vervoerd wordt, dat het allemaal CO₂ neutraal zijn. Een flinke opgave waar we nu al mee bezig zijn.

En de laatste peiler gaat eigenlijk over alle logistiek in maar ook van en naar de haven. Alle schepen, treinen, vrachtwagens, we willen dat die allemaal geen CO₂ meer uitstoten, en uiteindelijk moet dat ertoe leiden dat we in 2030 55% van alle CO₂-reducties in de haven hebben gerealiseerd en in 2050 echt een circulaire haven hebben.

Natuurlijk doe we dat als havenbedrijf niet alleen, we doen dat helemaal met het hele havenbedrijfsleven en allerlei partijen ook de overheid om dat voor elkaar te krijgen. Dus het doel is helder, wat we willen, maar de weg ernaartoe niet. Het is echt een zoekproces van hoe gaan we dit voor elkaar krijgen en we zijn nu ruim zes jaar daarmee bezig. We hebben inmiddels een vijftigtal projecten gestart en daar inmiddels ook heel veel ervaring mee opgedaan.

En dan wil ik niet zeggen dat wij de waarheid in pacht hebben, totaal niet, dat is ook een beetje trial and error. Soms een schade maar ik vind het wel heel leuk om onze ervaringen tot nu toe met jullie te delen.

De eerste les die we hebben geleerd is nieuwe vormen van samenwerken. Samenwerken is een beetje een open deur, maar in de energietransitie met allerlei onzekerheden, nieuwe ontwikkelingen merk je dat onze samenwerkingsverbanden ook met andere partijen zijn dan waar we altijd zeg maar mee gewerkt hebben en we aan gewend zijn. Soms ken je DNA van die bedrijven wat minder goed dus het is echt weer even een nieuw zoekproces. En juist die samenwerking is heel belangrijk en dat je echt, goed weet wat de ander beweegt, waar de zorgen zitten waar zijn belangen zitten. En alleen als je echt een open en toch wat diepgaandere relatie hebt dan kan er vertrouwen ontstaan, dan kunnen er mooie project ontstaan.

Ik heb hier ook een voorbeeld van, project ZES. Misschien kennen sommigen van jullie het. Maar het project behelst dat de binnenvaart die altijd op diesel vaarde, omgaat om elektrisch te gaan varen door een batterij container op het schip te nemen. En als die batterij leeg is dan wordt die container vervangen dan komt er een nieuwe container op het schip met eigenlijk heel veel snelheid, en op het land. Op de kade wordt dan weer die container opnieuw opgeladen en dan kan een ander schip weer verdergaan met die batterij of je kan het ook gebruiken voor festivals, voor het elektriciteitsnetwerk te versterken, in ieder geval die containers is een hele logistiek om zo ervoor te zorgen dat zo de binnenvaart elektrisch kan varen.

Het zijn heel veel verschillende partijen die niet altijd met elkaar hebben samengewerkt. Dus in de praktijk merkten we dat we heel goed met elkaar over de inhoud konden hebben maar dat het daar een beetje bleef steken. En pas toen we echt snapten, wat de belangen waren, bijvoorbeeld Heineken die wil dat de goederen snel van A naar B gaan maar ook bijvoorbeeld Wärtsilä zat aan tafel die de motoren moet ontwikkelen. Ddie wil dat dat technisch natuurlijk wel allemaal helemaal uitgekauwd is dat er geen problemen zijn. Pas als je echt, echt weet wat mensen beweegt dan krijg je het van de grond en wat heel leuk is we hebben pas vanuit het groeifonds een bijdrage gekregen van vijftig miljoen om het echt op te schalen. Dit project gaat nu ook echt lopen.

De tweede les die ik graag met jullie wil delen is, wees flexibel, en vooral ook, durf doelen bij te stellen. Het is allemaal spannend, het is allemaal nieuw, en juist door ook de signalen van de omgeving op te vangen. Gewoon kritiek niet als kritiek te zien maar gewoon als, nou misschien zit er wel iets in, misschien ben ik toch niet helemaal goed bezig, goed te letten op signalen uit de omgeving. En ook gewoon te zeggen, nou ja dit was het dus blijkbaar niet, laten we het anders doen of laten we het zelfs stoppen, dat helpt gewoon.

En ook hier hebben we een voorbeeld van: het warmteproject. Op de Maasvlakte zijn kolencentrales, en als je elektriciteit maakt in elektriciteitcentrales komt er heel veel warmte vrij. Normaalgesproken ging dat de lucht in of het water en dat is hartstikke zonde. Dat is harstikke goede energie waar je gewoon woningen mee kunt verwarmen, maar ook de grastuinbouw in het Westland. Dus wij dachten nou laten we dan een pijp leggen om gewoon die warmte goed te gebruiken.

Gaandeweg dat project besloot de Rijksoverheid dat de kolencentrales binnen afzienbare termijn dicht moesten. Logisch dat die kolencentrales niet meer wilden investeren hier in dus het project lag op zijn gat. Maar inmiddels waren we wel allemaal wakker geworden dat het eigenlijk best wel heel erg slim is dus toen is er een herstart of een nieuwe project gestart met de raffinaderij in de Botlek, dat is die gele lijn op de dia. Om vanaf de Botlek die warmte naar de omgeving te brengen. Dat project is nu in uitvoering en de Gasunie doet dat.

Je ziet weer een nieuwe ontwikkeling. Op de Maasvlakte komt door al die windparken op zee heel veel elektriciteit aan land. Elektriciteit laat zich moeilijk opslaan en het is ook best wel een klus om zo veel elektriciteit in een keer het hele land in te brengen. Een deel van die elektriciteit zal omgezet worden naar watersto. Elektrolyse is een manier om dat te doen. Maar ook daar komt veel warmte in vrij. Nu begint een nieuw haalbaarheidsstudie voor een nieuw project om die warmte ook weer te gebruiken voor de omgeving. Zo zie je dat we telkens onze doelen aan het bijstellen zijn, soms moet je stoppen, soms weer door.

Kom ik tot de derde les, kansen zien en vooral je niet te erg laten leiden door alle risico’s. Want als je te lang wacht dan ben je ook wel vaak te laat. Als je te perfect wil doen, dan is misschien een momentum voorbij. Ik heb gisteren de uitspraak gehoord: beter is de vijand van goed. Dus als je alsmaar beter wilt en maar wacht, en maar wacht, ben je soms misschien te laat. Dus zie kansen en probeer ze dan ook te pakken en te benutten op het moment dat ze zich aandoen.

Een voorbeeld hiervan is ons waterstof backbone in de haven. Hierzijn we al een tijde geleden mee begonnen. Toen we begonnen met waterstof was het echt als je het woord waterstof zei “ah belachelijk, veel te duur” en die energietransitie die zal wel duren of die waait wel over. En eigenlijk werden we eerder uitgelachen dan toegelachen om het zo maar te zeggen, maar wij hebben ook geen glazen bol maar wel heel veel slimme mensen die allemaal scenario’s aan het uitdenken zijn van hoe zal de toekomst van de haven eruit gaan zien. Eigenlijk kwam in elk scenario wel naar voren dat waterstof, groene waterstof, toch een groene draad was.

Dus wij dachten, wij moeten er toch iets mee. Zo heel heel veel alternatieven zijn er ook niet. Dus we zijn er toch mee doorgegaan, samen met de opnieuw de Gasunie. We zijn bezig met de ontwikkeling van die waterstof backbone en in 2025 zal die er ook liggen met dan aantakking op het landelijke netwerk en ook op een leidingen bundel naar het achterland, naar Duitsland. E

Nu zeggen bedrijven wanneer is die waterstofleiding er? Ze hebben nog liever dat die er bij wijze van spreken gister was dan vandaag. Dus wij zijn heel blij dat we ons niet hebben laten leiden door de risico’s want er was nog geen waterstof markt, die komt nu langzaam op gang. Hij is er nog niet eens echt, maar gelukkig hebben we ons er niet door laten leiden en zijn we toch gewoon begonnen.

Dan heb ik onze vierde les, denk ver vooruit, weet gewoon waar je naartoe wil. Bij ons is die stip op de horizon in 2050 helemaal CO₂ neutraal. Maar zorg ook voor succes op de korte termijn. Ik weet niet of dat voor jullie ondernemingen ook zo geldt, maar bij ons het havenbedrijf wordt er toch wel heel erg op ons gelet. Op dit moment stoot de haven in Rotterdam veertien procent van alle CO₂ van Nederland uit, dat is best substantieel. Dat legt ook echt wel druk op ons om er iets aan te doen en dat willen we ook.

Als we pas in 2050 tot resultaten komen dan is de rijksoverheid maar ook al onze stakeholders die zijn allang afgehaakt. Zo veel geduld is er gewoon niet. Dus wij zullen ook tussentijdse doelen willen bereiken, ook om iedereen gemotiveerd te houden en er vertrouwen in te houden.

Ik heb hier ook een voorbeeld van: het walstroom project. Er komen heel veel schepen in de haven, van zee maar ook binnenvaart, en die liggen aan de kade om te laden en te lossen of om te bunkeren zeg maar, te tanken. Als ze daar liggen gebruiken ze diesel aggregaten, tot nu toe. Dat maakt behalve een hoop herrie, levert dat ook heel veel emissies op. Dat is gewoon heel erg zonde. Wij willen dat al die schepen aan de walstroom gaan. Gewoon aan de stekker. Dat er in de kade een stopcontact zit en dat er dus een stekker vanuit het schip gaat. Maar ja er zijn zo veel verschillende schepen en iedereen heeft een ander systeem en ze komen niet alleen in de Rotterdamse haven ze komen ook bij andere havens. Dus krijg maar een systeem op die schepen dat overal werkt. Ook hier zijn we klein begonnen. Eerst bij de binnenvaart. Op dit moment is de binnenvaart helemaal aan de walstroom. Je kan niet meer aan wal in de Rotterdamse haven zonder dat je aan de walstroom moet. Dat project is gelukt. Dat geeft een goed voorbeeld van het kan dus wel. Daarnaast is nu ook de ferry van de Hoek van Holland naar Engeland overgegaan op walstroom. Heerema heeft grote off-shore schepen die aan de walstroom zijn, dus daar zijn we heel blij om. De vervolgstop is eigenlijk cruiseschepen. Als je je bedenkt, een cruiseschip daar zitten vaak vijfduizend toeristen op en drieduizend personeel. Dat is eigenlijk de elektriciteitsverbruik van een klein dorp. Als je dat gewoon met elektriciteit kan doen, scheelt dat ook heel veel. Misschien wel het meest uitdagende is ook om alle zeeschepen, de containerschepen aan een stekker te krijgen. Daar heb je echt internationale samenwerking voor nodig om dat voor elkaar te krijgen. Ons streven is, en ik geloof er ook in dat het haalbaar is, om in 2028 ook de containerzeeschepen aan een stekker te krijgen. Het is motiverend, het is leuk, maar het geeft ook vertrouwen in de toekomst als je ook met tussendoelen en met kleine succesjes tussendoor het uiteindelijke doel kan bereiken.

Dan kom ik bij de laatste les, ik heb er vijf, ik bedoel ik kan er heel veel doen maar deze die vond ik het meest sprekend. Definieer je eigen succes, weet echt wat je zelf wilt als je zelf vindt dat je succesvol bent in 2050. Ook per project, wat wil je nu eigenlijk. Het lijkt een beetje haaks te staan op ben flexibel maar dat is het ook niet . Als je zelf niet goed weet wat je wilt dan is het heel moeilijk in die samenwerkingsverbanden een succesvol project te leiden. Dus weet wel wat je wilt en word dan niet te inflexibel met blinde ogen. Het is wel belangrijk om te weten wat wil ik nu en waarom wil ik dat want anders doe je misschien een project waar heel veel tijd en geld ingestoken is en dat heeft dan bijvoorbeeld niet de CO₂-reductie behaald die je eigenlijk zou willen. Dat zou toch jammer zijn.

Wij hebben bijvoorbeeld een voorbeeld het wasted chemicals project. Wij willen heel graag dat je van afval op een duurzame manier producten maakt voor de chemische industrie. Gewoon om aan die circulaire economie te werken. We hebben met een groot aantal partijen daaraan samengewerkt . Zals een Canadees bedrijf die ook al technologie op kleine schaal heeft. We zijn met verschillende partijen gaan door ontwikkelen en doordenken. Dit heeft eigenlijk te lang geduurd en als het te lang duurt worden mensen ongeduldig. Dan merk je dat samenwerking een beetje stroef gaat en op een gegeven moment was de chemie er letterlijk uit. Toen is het project gestopt.

Het doel was niet bereikt. We is toen met een kleiner groepje mensen een doorstart gedaan van dit project met hetzelfde doel: van afval producten maken voor de chemie. Was in de eerste instantie gericht op methanol, nu is het gericht op kerosine. De projectnaam is veranderd wasted jet. Nu zit er wel weer een flow in het project.

Dit waren even de belangrijkste lessen van mij. Ik heb ze nog even op een rijtje gezet. Dt zijn de eerste ervaringen maar uiteraard we zijn er nog niet, we zijn druk bezig. Wat ik heel erg gaaf vind is dat in het begin toen ik net deze baan had was het duwen trekken sleuren. Als ik de energietransitie evangelie verkondigde, terwijl iedereen dacht het zal wel. Ook bij ons intern was er een klein clubje mensen dat zich daar heel hard voor maakte. De rest van de organisatie dacht: leuk het zal wel. Als je ziet hoe het nu is, het is binnen het havenbedrijf geïntegreerd en alle projecten en processen. Het is niet meer iets speciaals. Het is gewoon core business en dat merk je ook aan de buitenwereld.

Ik weet niet hoe dat bij jullie is maar iedereen ziet wel dat die energietransitie urgent is en dat je er niet meer aan ontkomt. Maar dat het ook leuk is. Wat wat ik het allergaafste vind van mijn werk, is dat je gewoon leuke projecten kan doen, succesvol kan zijn als ondernemer. Je bent bezig met economische vooruitgangen, bezig bent met technologische ontwikkeling terwijl je tegelijkertijd ook een belangrijke bijdrage levert aan het verbeteren van de wereld. Aan het klimaat neutraal maken van de wereld.

Gisteren stond er toevallig bij de diploma-uitreiking van mijn oudste zoon voor zijn VWO en dan denk ik ja het is toch fijn als je hem met al zijn toekomstdromen en studeerplannen toch kan laten opgroeien in een fijnere wereld. En dat is eigenlijk ook wat ik jullie allemaal wens in jullie eigen ondernemingen.

Probeer met projecten en producten die jullie maken of waar je mee bezig bent te denken van goh maak ik hier de wereld ook een stukje beter van? En als dat zo is, of eigenlijk zou het niet meer anders moeten zijn, en ik kan je gewoon zeggen het geeft mij veel meer voldoening om met dit soort projecten bezig te zijn die ook echt een bijdrage keveren dan met de oude fossiele projecten.

Title: Vol Energie Ondernemen – Yousef Yousef

Duration: 10:54 minutes

Description:

{Shell bracht op 6 juli 2022 meer dan 500 ondernemers uit heel Nederland samen om kennis uit te wisselen over de energietransitie en te netwerken.}

{Yousef Yousef van de Groene Groeiers over groen ondernemen.}

{Visual transition/change, e.g. Split screen, video footage, etc.}

{Yousef Yousef on stage, Vol Energie Ondernemen on background.}

{Opening Vol Energie Ondernemen} Transcript

Yousef Yousef voorzitter van de groene groeiers, fijn dat je er bent.

Goedemiddag dankjewel.

En jij gaat beginnen met nou eigenlijk een soort van speech kan ik wel zeggen, een keynote, en daarna gaan we een panel discussie, het podium is aan jou ik laat het aan jou om iedereen uit te nodigen. Veel plezier.

Goedemiddag allemaal We hebben vandaag gewoon dubbel green en mijn naam is Yousef Yousef, ook wel double Yousef. Dat gaan jullie ook niet meer vergeten, op het antwoord waarom, weet ik niet. Jullie mogen contact opnemen met mijn moeder die weet het zeker wel, maar vandaag hebben we het over de groene ondernemingen.

Ik vertel jullie zo meteen twee verhaaltjes, het eerste verhaal is in 2011. Toen was er een groepje engineers die een elektrische auto aan het ontwikkelen waren. Ze hebben tweehonderd miljoen binnengehaald en ze wilden gebruik maken van een bekende technologie, lithium batterijen.

De bedoeling daarvan is dat zij een heel mooie betaalbare auto gaan ontwikkelen. Nou, dat is het Skoda heet het. Ik verwacht niet dat iemand in deze auto rijdt, omdat het bedrijf failliet is gegaan. Dat is ongeveer een jaart later. Ze hebben vijftig auto’s verkocht en toen was het bedrijf failliet. Hetzelfde jaar was eenTesla model S op de markt gekomen, dat is een auto die wel echt de hele markt heeft veranderd. Heel erg groot geworden, en sommige mensen hier zullen ongetwijfeld hiermee gaan rijden of zijn ermee aan het rijden.

Een andere interessante groene ondernemer ontstond ook in 2011. Dat was een hippe vegetarische burger. Dat is helemaal geen burger, dat was een verkapte falafel broodje dat smaakte niet naar burger en als je iets rond maakt en tussen twee boterhammetjes doet dan is iets nog steeds geen burger. Tegelijkertijd, hetzelfde jaar ongeveer, is Beyond Meat op de markt gekomen. We kennen het allemaal. Het smaakt als vlees, het ruikt als vlees en de structuur is gewoon lekker. En dat is wel een succes geworden. Dus, een interessante vraag is, wat maakt dat het ene bedrijf met hetzelfde gedachte met hetzelfde technologie met bijna ook nog hetzelfde visie het maakt en de andere bedrijf het niet?

Naar mijn mening heeft dat te maken met the Double green. Aan de ene klant wil je een bedrijf bouwen dat een grote impact krijgt over de hele wereld maar aan de andere kant wil je ook duurzame geld mee kunnen verdienen en dat is groen vanuit de dollar, mochten de mensen de connectie nog niet hebben gezet. Double green, je moet dus mooie bedrijven opzetten maar je moet het ook kunnen scalen want dan heb je echt een impact,

Iedereen kan een bedrijf starten en die kan een fotootje op Instagram zetten. Changing the word, living the dream, maar wil je impact krijgen moet je dus gaan scalen. De vraag is nu dus, waarom is het zo hard om te gaan scalen? Nou mijn naam is dus Yousef Yousef voorzitter van de groene groeiers, De afgelopen tien haar was ik in gesprek met heel veel ondernemers, om te kijken van waar ligt het nou echt aan dat sommige ondernemers het echt maken en de andere niet.

Ik ben zelf ook een ondernemer, mijn bedrijf is actief in 96 landen en in de afgelopen 10 jaar een groot succes geworden. En ik kom eigenlijk tot de drie onbekende, the three unkowns. We kennen het allemaal als je met een ondernemer praat dan zegt ja nou ik kan niet scalen omdat ik geen klanten kan vinden ik kan niet scalen omdat er geen financiering is of de regelwetgeving maar er zit een diepere laag waarom bedrijven het moeilijk hebben.

De eerste is, the unkwonk technology. Je kunt je wel voorstellen dat een groene onderneming bezig is in een conservatieve markt die wordt gedomineerd door grote bedrijven en instituten. En dan kom je daar, als Yousef Yousef en dan zeg je: ja, im going to change the world, en ik heb een technologie die jouw probleem gaat oplossen. Niemand gaat het geloven. Ze kennen de ondernemer niet, en daar is the unkwnon technlogoy, ze kennen de technologie ook niet. Er is een mooie gedachte van nobody get fired by buying IBM. De oudere generaties zou dat wel herkennen, voor de jongere generatie geldt dat minder.

Het feit is dat mensen geen risico willen nemen met het kopen van het nieuwe. Voornamelijk als je binnen een grote organisatie zit en je bent een operation manager, het laatste wat je zou willen is dat je risico gaat nemen dat je iets koopt wat niet werkt. En daarna word je uitgelachen door je collega’s, word je erop aangesproken door je manager en als je nog in het buitenland woont word je ook nog ontslagen. In Nederland is ontslagrecht wat moeilijker maar dat is een andere discussie.

Dus de twee onbekende ondernemer met de onbekende technologie maakt het bijna onmogelijk om snel te gaan scalen. En wat krijg je dan? Dan krijg je dat je naar je divisie moet gaan of naar de aandeelhouders, en dan moet je hen teleurstellen dat je weer de deadlines niet gaat halen. En dan zeg je, ja dan begin je toch een pilot?

En dan kom je tot de derde unknown. Dat is de unknown giant. Iets wat op je pad zal komen waar je echt niet op had gerekend. Je doet een pilot en daarna komt een manager en die wil nog een pilot en daarna nog een pilot en daarna heb je een reorganisatie en degene die jouw, contactpersoon is weggegaan. En dan begin je opnieuw. Of, een Europese regelwetgeving die net in concurrerende technologie even lekker door subsidies aan het stimuleren is. Kun je helemaal niks aan doen, kon je ook niet van tevoren zien, maar dat heeft wel een grote impact op de uitvoering.

Met mijn bedrijf was het ook niet anders, Europese regelwetgeving stond ons een beetje in de weg. Aan de andere kant ook, en gestoorde constructie van een chemisch bedrijf dat het onmogelijk voor ons maakte om sommige drinkwaterreservoirs te installeren. Ik ben een waterondernemer, dus dat had ik nooit kunnen zien toen ik mijn bedrijf oprichtte. De drie unknown, dus unknown ondernemer, onbekende technologie en de onbekende giant.

Laten we even een voorbeeld geven van Tesla. Succes. Dat was dus Lithium. Skoda en Lithium beide gebruiken van technologie was een bekende technologie niet ontwikkeld door Tesla nog steeds niet. Maar, zij hadden wel Elon Musk, en Skoda had dat niet. Skoda hadden drie engineers die echt alles begrepen van auto’s. Zij wilden auto ontwikkelen voor ongeveer 40 duizend dollar maar Elon Musk was wel bekend. En dan denk je, nou wat maakt dat uit? Hij kon het wel voor elkaar krijgen dat hij bij Obama 480 miljoen dollar als lening kreeg. En waarom heeft Obama dat gegeven? Als het een andere onbekende ondernemer was?. Als het een onbekende technologie zou zijn, dan zou Obama nooit zo’n lening hebben gegeven van 80 miljoen.

Ddan is de vraag, hoe overwinnen wij dan als groene ondernemers, als startups die drie unknowns. Ik heb te kort de tijd om het volledig te vertellen. De focus van groene ondernemers is dat ze te vaak verliefd zijn op hun technologie. Het is bijna ons kindje. Ik denk dat dat best wel verkeerd is. Werk samen met serial entrepreneurs die in jouw veld zitten. Aan de andere kant, team up met grote bedrijven. Is het Shell of is het American water. Wie is een grote speler? Zoek de innovatie manager daar. Pitch het idee, want je hebt hem nodig om jouw technologie bekend te maken en eigenlijk ook nog jouzelf.

Dat laatste, de unkown giant, het is een keuze die je maakt en je pitch naar de shareholders en naar je visies. Wij zijn best wel geïnspireerd door Hollywood. Wij denken dat het allemaal snel kan. En zeker nu met social media hebben wij best wel een fake reality gecreëerd. Hollywood is ermee bezig om, om ons te inspireren door het leven van een entrepreneur. Het leven van succes is een Rocky-verhaal. Je wordt aan het begin van de film knock out geslagen en daarna ga je een beetje trainen en dan gaan mensen links en recht voor je juichen, en op een gegeven moment aan het eind van de film knock je de tegenstander in een keer uit en dan ben je de grote winnaar.

Het leven van een ondernemer is alles behalve een Rocky-verhaal. Het duurt meestal veel langer en het kost twee keer zoveel als je van tevoren plant. Ik denk als Hollywood ooit een film heeft gemaakt van het leven van een ondernemer, dan zal het The Shawshank redemption zijn. Wie kent het hier? Toch wel de meeste. Dat maakt mijn verhaal wel makkelijker Shawshank redemption gaat over iemand die in een gevangenis zit, in zijn eentje. ’s Avonds als niemand kijkt, is hij zijn vrijheid aan het uitgraven door een heel dikke muur. Hij is er tien jaar mee bezig. Niemand die voor hem aan het juichen is en aan het eind als hij denkt dat hij het heeft gemaakt dan ziet hij een rioolbuis. Hij moet door de rioolbuis heen, moet door die shit, letterlijk kruipen. Aan het eind na tien jaar hard werken, niemand die voor hem aan het juichen is maakt hij een foto. Dat is eigenlijk de foto die wij horen te zetten op Instagram. Na tien jaar krijgen wij echt een impact. Dan hebben wij groene groeiers die een impact maken met double green.